天美影院

Rhagair y Gweinidog听

Ledled y DU, rydym wedi ymrwymo i ddiogelu ein hamgylchedd naturiol a gadael yr amgylchedd mewn cyflwr gwell nag yr oedd pan gawsom ef. Fel rhan o hyn, ein nod cyffredin yw mynd i鈥檙 afael 芒 llygredd plastig a鈥檌 effaith ar ein hamgylchedd, yr economi ac iechyd. Rydym yn ceisio cynyddu effeithlonrwydd adnoddau a lleihau gwastraff plastig drwy ddilyn egwyddorion yr hierarchaeth gwastraff: lleihau, ailddefnyddio, ailgylchu. Mae hyn yn cynnwys symud oddi wrth fodel cymryd, gwneud, gwastraffu tuag at economi gylchol ar gyfer plastig.听

Mae camau wedi鈥檜 cymryd er mwyn lleihau gwastraff plastig drwy nifer o fesurau, gan gynnwys gwaharddiadau a chyfyngiadau ar rai cynhyrchion plastig untro a gwneud cynhyrchwyr yn fwy cyfrifol am y plastig y maent yn ei gynhyrchu.听

Ym mis Hydref 2023, cynaliasom ymgynghoriad cyhoeddus ar y cyd ar gynigion i wahardd weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig ledled y DU. Cawsom gefnogaeth gref gan y cyhoedd i鈥檙 gwaharddiad arfaethedig 鈥� 芒 95% o鈥檙 ymatebwyr o鈥檌 blaid.听听

Gan adeiladu ar y gefnogaeth gref a dderbyniwyd gan y cyhoedd, rydym yn falch o gyhoeddi ein bod yn cyflwyno gwaharddiad ar gyflenwi a gwerthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig ledled y DU. Mae鈥檙 gwaharddiad hwn yn adeiladu ar gamau cadarnhaol a gymerwyd ledled y DU i leihau llygredd plastig. Bydd yn helpu i leihau faint o sbwriel plastig yn ogystal 芒 microblastigion sy鈥檔 mynd i鈥檔 dyfrffyrdd, gan wneud ein tiroedd a鈥檔 moroedd yn lanach ac yn iachach.听听

Crynodeb gweithredol

Mae Llywodraeth y DU, Llywodraeth Cymru, Llywodraeth yr Alban a Gweithrediaeth Gogledd Iwerddon i gyd wedi ymrwymo i fynd i鈥檙 afael 芒 llygredd plastig a鈥檌 effaith ar ein hamgylchedd, yr economi ac iechyd. Ledled y DU, rydym wedi cyflwyno gwaharddiadau ar nifer o wahanol eitemau plastig untro diangen:

1. Mae Llywodraeth y DU, Llywodraeth Cymru, Llywodraeth yr Alban a Gweithrediaeth Gogledd Iwerddon eisoes wedi gwahardd gweithgynhyrchu, cyflenwi a gwerthu microbelenni mewn cynhyrchion gofal personol i鈥檞 rinsio i ffwrdd^{[footnote 1]}.听听

2. Yn yr Alban, ym mis Mehefin 2022, daeth yn drosedd i weithgynhyrchu a chyflenwi cytleri, troellwyr diodydd a phlatiau plastig untro, a chwpanau a chynwysyddion bwyd polystyren, ac yn drosedd i gyflenwi gwellt yfed a ffyn balwnau plastig untro^{[footnote 2]}.听听听

3. Yn Lloegr, cyflwynwyd gwaharddiad ar blatiau, blychau, powlenni, cytleri a ffyn balwnau plastig untro a rhai mathau o gwpanau a chynwysyddion bwyd polystyren ym mis Hydref 2023^{[footnote 3]}.

4. Yng Nghymru, ym mis Hydref 2023, daeth yn drosedd i gyflenwi neu gynnig cyflenwi platiau a chytleri plastig untro, cwpanau a chynwysyddion bwyd tecaw锚 polystyren, a throellwyr diodydd, ffyn balwnau a gwellt yfed plastig untro^{[footnote 4]}.

Ym mis Hydref 2023, lansiodd Llywodraeth y DU ymgynghoriad ar y cyd 芒 Llywodraeth Cymru, Llywodraeth yr Alban a Gweithrediaeth Gogledd Iwerddon ar waharddiad arfaethedig ar weithgynhyrchu, cyflenwi a gwerthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig. Parhaodd yr ymgynghoriad am 6 wythnos, o 14 Hydref tan 25 Tachwedd 2023.

Derbyniasom 1,561 o ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad drwy鈥檙 arolwg a gynhaliwyd ar Citizens Space a thrwy ebost (Atodiad A). Yn gyffredinol, roedd 95% o鈥檙 ymatebwyr yn cytuno neu鈥檔 cytuno鈥檔 gryf 芒鈥檙 gwaharddiad arfaethedig ar weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig. Roedd yr ymatebion gan aelodau o鈥檙 cyhoedd a sefydliadau anllywodraethol yn dangos cefnogaeth gref i鈥檔 cynigion, 芒 thros 96% naill ai鈥檔 cytuno neu鈥檔 cytuno鈥檔 gryf 芒鈥檙 gwaharddiad arfaethedig.

Roedd llawer o鈥檙 ymatebwyr yn pwysleisio鈥檙 angen i leihau llygredd a diogelu鈥檙 amgylchedd a seilwaith, gan ddweud bod weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig yn ffynhonnell llygredd plastig ddiangen, yn enwedig yn ein dyfrffyrdd.

Roedd yr ymatebion gan fusnesau鈥檔 amrywio, 芒 60% yn anghytuno neu鈥檔 anghytuno鈥檔 gryf 芒鈥檙 gwaharddiad arfaethedig. Roedd rhai busnesau鈥檔 gefnogol ond yn nodi meysydd ar gyfer ystyriaeth bellach er mwyn sicrhau nad oedd y gwaharddiad arfaethedig yn cael canlyniadau anfwriadol.

Gan adeiladu ar y gefnogaeth gyhoeddus gref, ac o ystyried bod weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig yn ffynhonnell llygredd plastig a鈥檜 bod i鈥檞 gweld yn aml yn yr amgylchedd, byddwn yn deddfu er mwyn gwahardd cyflenwi a gwerthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig ledled y DU. Bydd pob gweinyddiaeth yn cyflwyno rheoliadau ar wah芒n drwy eu mecanweithiau deddfwriaethol perthynol.

Mae weips gwlyb di-blastig ar y farchnad yn barod 鈥� mae rhai archfarchnadoedd mawr eisoes wedi rhoi鈥檙 gorau i werthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig yn eu siopau. Bydd defnyddwyr yn gallu dal i brynu weips gwlyb di-blastig.

Mae rhagor o fanylion am y gwaharddiad ar gael yn adran 鈥榩enderfyniadau polisi鈥� yr ymateb hwn.

Crynodeb o鈥檙 ymatebion

Cwestiynau am weithgynhyrchu

Yn yr ymgynghoriad, gofynnwyd i鈥檙 ymatebwyr a fyddent yn cefnogi gwaharddiad ar weithgynhyrchu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig. Roedd 95% o鈥檙 ymatebwyr o blaid (yn cytuno neu鈥檔 cytuno鈥檔 gryf 芒) gwaharddiad ar weithgynhyrchu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig.

Mae鈥檙 ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad wedi dangos bod gan weithgynhyrchwyr weips gwlyb bresenoldeb sylweddol yn y DU. O鈥檙 gweithgynhyrchwyr a ymatebodd i鈥檙 ymgynghoriad, roedd gan 12 gyfleusterau gweithgynhyrchu yn Lloegr, 3 yng Nghymru a 3 yn yr Alban. Ni dderbyniasom ymateb gan gwmni sy鈥檔 gweithgynhyrchu weips gwlyb yng Ngogledd Iwerddon. Er hyn, derbyniasom ymateb gan gwmni wedi鈥檌 leoli yng Ngogledd Iwerddon sy鈥檔 gweithgynhyrchu weips gwlyb di-blastig ym Mhrydain.

Ar gyfartaledd, dywedodd y gweithgynhyrchwyr fod hanner y weips gwlyb y maent yn eu cynhyrchu yn cynnwys plastig. O鈥檙 gweithgynhyrchwyr a ddarparodd gyfran y weips gwlyb y maent yn eu cynhyrchu ar gyfer allforio, roedd yr ymatebion at ei gilydd yn amrywio o 20% i 50%.

Roedd 70% o鈥檙 gweithgynhyrchwyr a ymatebodd naill ai鈥檔 anghytuno neu鈥檔 anghytuno鈥檔 gryf 芒鈥檙 cynnig i wahardd gweithgynhyrchu (dywedodd 12% nad oeddent yn cytuno nac yn anghytuno, ac roedd 15% yn cytuno鈥檔 gryf), ac roeddent yn cyfeirio at golli refeniw a swyddi yn ddiangen. Cododd rhai gweithgynhyrchwyr bryder yngl欧n 芒鈥檙 buddsoddiad a fydd yn ofynnol er mwyn newid i gynhyrchu weips gwlyb di-blastig yn unig. Roedd eu hamcan o鈥檙 gost ar gyfer newid yn amrywio o gannoedd o filoedd i filiynau o bunnoedd.

Rhestrodd y gweithgynhyrchwyr sy鈥檔 cefnogi鈥檙 gwaharddiad resymau fel lliniaru effeithiau hirdymor llygredd plastig a microblastigion mewn dyfrffyrdd ac effeithiau hyn ar ecosystemau a risgiau i iechyd pobl.

Dim ond 12% o鈥檙 gweithgynhyrchwyr a ddywedodd eu bod yn cynhyrchu dim ond weips nad ydynt yn cynnwys plastig. Pan ofynnwyd iddynt a fyddent yn newid i gynhyrchu di-blastig pe na bai gwaharddiad yn cael ei gyflwyno, dywedodd 28% y byddent yn newid ymhen 3 i 5 mlynedd a dywedodd 12% na fyddai hyn yn digwydd yn y 10 mlynedd nesaf. Dywedodd 24% arall nad oeddent yn gwybod a fyddent yn newid i gynhyrchu weips di-blastig pe na bai gwaharddiad yn cael ei gyflwyno. Mae鈥檙 ymatebion hyn yn dangos nad oedd hanner y gweithgynhyrchwyr yn ceisio newid yn y tymor byr i ganolig.

Cwestiynau ar gyflenwi a gwerthu

Gofynnwyd i鈥檙 ymatebwyr a fyddent yn cefnogi gwaharddiad ar gyflenwi a gwerthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig. Yn gyffredinol, roedd dros 93% o鈥檙 ymatebwyr naill ai鈥檔 cytuno neu鈥檔 cytuno鈥檔 gryf 芒 hyn.

Roedd yr ymatebion gan weithgynhyrchwyr weips gwlyb yn fwy rhanedig. Dywedodd 42% o鈥檙 ymatebwyr eu bod naill ai鈥檔 anghytuno neu鈥檔 anghytuno鈥檔 gryf, tra dywedodd 33% nad oeddent yn cytuno nac yn anghytuno, a dim ond 15% a ddywedodd eu bod yn cytuno鈥檔 gryf.

O ran yr effaith ar ddefnyddwyr, credai 69% o鈥檙 ymatebwyr na fyddai鈥檙 gwaharddiad arfaethedig yn cael effaith. Er hyn, mynegodd 13% o鈥檙 ymatebwyr bryder yngl欧n ag effeithiau posibl y gwaharddiad ar rai grwpiau. Roedd y prif grwpiau y tynnwyd sylw atynt gan yr ymatebwyr yn cynnwys teuluoedd 芒 phlant bach, oherwydd eu hanghenion gofal plant penodol, unigolion sy鈥檔 ddibynnol ar weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig at ddefnydd meddygol a defnyddwyr diwydiannol weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig.

Amseru gwaharddiad

Mae ymatebion gan y cyhoedd a chan grwpiau ymgyrchu wedi mynegi awydd cryf i weld y gwaharddiad yn dod i rym cyn gynted ag y bo modd. Byddai hyn yn lleihau effaith amgylcheddol weips gwlyb diangen sy鈥檔 cynnwys plastig yn ein dyfrffyrdd a鈥檔 hamgylchedd morol.

Mae ymatebion gan weithgynhyrchwyr (yn ogystal ag adborth o ymgysylltu parhaus 芒 rhanddeiliaid) wedi dangos bod ar y diwydiant angen amser i addasu i unrhyw waharddiad. Roedd amrywiad yn ymatebion y gweithgynhyrchwyr yngl欧n 芒 faint o amser roedd ei angen i newid i gynhyrchu weips di-blastig yn unig. Roedd hyn yn amrywio o 1 flwyddyn i 5 mlynedd. Dywedodd corff diwydiannol sy鈥檔 cynrychioli gweithgynhyrchwyr weips gwlyb y byddai cyfnod pontio o 2 i 3 blynedd yn cael ei ffafrio. Dywedodd un manwerthwr a ymatebodd i鈥檙 ymgynghoriad ei fod wedi cymryd blwyddyn iddo newid i werthu weips di-blastig yn unig.

Dywedodd gweithgynhyrchwyr fod deunyddiau di-blastig yn ddrutach na rhai plastig. Yn 么l y gweithgynhyrchwyr roedd costau mewnbynnau, ar gyfartaledd, 47% yn uwch wrth weithgynhyrchu weips gwlyb di-blastig o鈥檜 cymharu 芒 rhai plastig. Dywedodd mwy na 68% o鈥檙 gweithgynhyrchwyr fod y peiriannau ar gyfer cynhyrchu weips di-blastig, ar y cyfan, yr un fath ag ar gyfer y rhai sy鈥檔 cynnwys plastig. Er hyn, rhoddodd y gweithgynhyrchwyr ragor o fanylion i egluro y bydd y deunyddiau, y cemegau a鈥檙 cyflymder prosesu yn wahanol ar gyfer cynhyrchu dewisiadau eraill di-blastig, ac y bydd hyn o ganlyniad yn effeithio ar amseroedd pontio a chostau.

Cwestiynau yn ymwneud 芒鈥檙 diffiniadau

At ddibenion yr ymgynghoriad, diffiniwyd weip gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig fel 鈥榙arn o ffabrig heb ei wehyddu sy鈥檔 cynnwys plastig sydd wedi鈥檌 drochi a鈥檌 storio mewn hylif鈥�.听Roedd 65% o鈥檙 ymatebwyr yn cytuno 芒鈥檙 diffiniad y gwnaethom ymgynghori arno.

Er hyn, roedd ymatebion y diwydiant yn fwy cymysg, 芒 55% yn anghytuno 芒 diffiniad yr ymgynghoriad. Nodwyd yn aml nad oedd y diffiniad hwn yn mynd yn ddigon pell, ac roedd pryder y gallai鈥檙 diffyg manylion penodol achosi dryswch o bosibl yngl欧n 芒 beth fyddai鈥檔 cael ei ystyried yn weip gwlyb. Er enghraifft, dywedodd rhai ymatebwyr nad oes cyfeiriad at natur untro weips gwlyb, ac nad oes cyfeiriad at ddefnydd ar gyfer gofal a hylendid personol.

Ar gyfer Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon^{[footnote 5]}, roedd yr ymgynghoriad yn cynnig diffinio plastig drwy ddefnyddio diffiniad REACH y DU o blastig: 鈥渁 material consisting of polymer to which additives or other substances may have been added, and which can function as a main structural component of final products, with the exception of natural polymers that have not been chemically modified.鈥�

Yng Nghymru, mae鈥檙 diffiniad o blastig yn bwriadu cynnwys yr un mathau o ddeunydd 芒鈥檙 diffiniad yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon, ond mae wedi鈥檌 eirio鈥檔 wahanol yn Neddf Diogelu鈥檙 Amgylchedd (Cynhyrchion Plastig Untro) (Cymru) 2023:

a. Ystyr 鈥減lastig鈥� yw deunydd ar ffurf polymer, ac eithrio adlyn, paent neu inc, ac mae鈥檔 cynnwys deunydd ar ffurf polymer sydd 芒 sylweddau eraill wedi eu hychwanegu ato.

b. Ystyr 鈥減olymer鈥� yw polymer sy鈥檔 gallu gweithredu fel prif gydran strwythurol cynnyrch ac nid yw鈥檔 cynnwys polymer naturiol nad yw wedi ei addasu yn gemegol.

Roedd y rhan fwyaf o鈥檙 ymatebwyr (65%) yn cytuno 芒鈥檙 diffiniad o blastig a gynigiwyd gennym, sef diffiniad REACH y DU. Roedd y them芒u cyffredin ymhlith y rhai a oedd yn cytuno yn cynnwys deall yr angen am ddiffiniad cyffredinol a diddordeb mewn cael diffiniad sy鈥檔 gyson ledled y DU a鈥檙 UE.

Dywedodd cyfran fach o鈥檙 ymatebwyr (27%) nad oeddent yn deall y diffiniad yn iawn, a dywedodd aelodau o鈥檙 cyhoedd fod yr iaith dechnegol yn anodd ei deall. Roedd ymatebion y diwydiant gweithgynhyrchu hefyd yn mynegi pryder y gallai lleygwyr gael anhawster i ddeall y diffiniad.

Roedd lleiafrif o鈥檙 ymatebwyr (8%) yn anghytuno 芒鈥檙 diffiniad, ac yn cyfeirio at bryderon yngl欧n 芒 bylchau posibl a allai gael eu defnyddio gan gynhyrchwyr i fynd o gwmpas y gwaharddiad a phryderon cyffredinol yngl欧n 芒 phriodweddau polymerau naturiol.

Gofynasom hefyd i鈥檙 ymatebwyr fynegi eu barn yngl欧n 芒 chynnwys neu eithrio weips gwlyb sy鈥檔 cael eu marchnata fel rhai 鈥榥aturiol鈥�, 鈥榖ioddiraddadwy鈥� neu 鈥榙di-blastig鈥�, gan nodi y gallai鈥檙 rhain fod wedi eu gwneud o bolymerau sydd wedi mynd drwy brosesau cemegol echdynnu, prosesu a mireinio. Y polymerau yr ymgynghorwyd arnynt oedd fisgos, lyosel a chotwm. Gofynnwyd i鈥檙 ymatebwyr a ddylid esemptio鈥檙 deunyddiau hyn o鈥檙 gwaharddiad.

Tabl 1: Ymatebion i鈥檙 cwestiwn a ddylid esemptio rhai deunyddiau (polymerau) o鈥檙 gwaharddiad

Esemptio deunyddiau	Ydw	Nac ydw	Wn i ddim
Fisgos	34%	27%	39%
Cotwm	42%	2%	35%
Lyosel	6%	37%	44%

Cwestiynau ar esemptiadau

Gofynasom a ddylid gwneud unrhyw esemptiadau i鈥檙 rheoliadau arfaethedig, yn fwyaf arbennig er mwyn ystyried dibenion meddygol neu ddiwydiannol.

Roedd yr ymatebion i gynnwys esemptiadau yn amrywio, 芒 39% yn cytuno neu鈥檔 cytuno鈥檔 gryf mewn cysylltiad 芒 dibenion meddygol a 37% yn anghytuno neu鈥檔 anghytuno鈥檔 gryf. Dywedodd 16% nad oeddent yn cytuno nac yn anghytuno 芒鈥檙 esemptiad meddygol. O ran dibenion diwydiannol, roedd y gwrthwynebiad i esemptiad yn uwch, 芒 53% yn anghytuno neu鈥檔 anghytuno鈥檔 gryf o鈥檌 gymharu 芒 24% o blaid.

O ran y rhai a oedd yn cefnogi esemptiad, roedd yr ymatebion yn dangos bod weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig yn angenrheidiol ar gyfer ystod eang o ddibenion meddygol a diwydiannol, gan gynnwys diheintio mewn lleoliadau clinigol a ffatr茂oedd yn ogystal 芒 glanhau diwydiannol. Mae tystiolaeth a gyflwynwyd yn yr ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad hefyd yn dangos bod gan y weips hyn briodweddau nad ydynt i鈥檞 cael mewn weips di-blastig. Mae鈥檙 rhain yn amrywio o gryfder tynnol i鈥檙 gallu i ddal a chymhwyso rhai diheintyddion.

Roedd yr ymatebion hefyd yn nodi nad oes weips gwlyb di-blastig hyfyw ar gael eto i鈥檞 defnyddio mewn lleoliadau meddygol. Mae鈥檙 dewisiadau eraill sy鈥檔 bodoli鈥檔 barod yn llawer mwy costus, ac o ganlyniad nid ydynt yn hyfyw i lawer o fusnesau. Yn ychwanegol at hyn, roedd rhai ymatebion yn dweud bod angen weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig ar gyfer gofal meddygol mewn cartrefi neu leoliadau gofal (er enghraifft ar gyfer glanhau stoma).

Penderfyniadau polisi

Gwaharddiad ar gyflenwi a gwerthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig

Mae Llywodraeth y DU, Llywodraeth Cymru, Llywodraeth yr Alban a Gweithrediaeth Gogledd Iwerddon i gyd wedi penderfynu bwrw ymlaen 芒 deddfwriaeth i wahardd cyflenwi a gwerthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig ledled y DU.

O鈥檙 adeg y bydd pob darn ar wah芒n o鈥檙 ddeddfwriaeth yn cael ei basio, bydd cyfnod pontio o 18 mis er mwyn rhoi digon o amser i weithgynhyrchwyr newid i gynhyrchu weips gwlyb di-blastig. Dylai鈥檙 cyfnod pontio liniaru effeithiau economaidd y gwaharddiad, gan gynnwys colli swyddi, a sicrhau na fydd stociau dros ben o weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig yn cael eu llosgi neu eu hanfon i safleoedd tirlenwi.

Rhagwelwn y bydd y ddeddfwriaeth yn ei lle ledled y DU erbyn diwedd 2024. Mae鈥檙 bwriad o wahardd weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig, yn amodol ar ymgynghoriad, wedi鈥檌 fynegi mewn strategaethau amrywiol gan y llywodraeth. Mae鈥檙 rhan fwyaf o鈥檙 gweithgynhyrchwyr wedi dechrau newid i gynhyrchu weips gwlyb di-blastig yn barod.

Rydym wedi gwrando ar randdeiliaid ac rydym yn cydnabod maint y diwydiant gweithgynhyrchu weips gwlyb yn y DU. Gan ystyried hyn, ac yn unol 芒 gwaharddiadau eraill ar blastig yn ddiweddar^{[footnote 6]}, rydym wedi penderfynu peidio 芒 chynnwys gweithgynhyrchu fel rhan o鈥檙 gwaharddiad.

Byddwn yn dal i annog gweithgynhyrchwyr i symud i sefyllfa lle mae eu weips gwlyb i gyd yn ddi-blastig. Er hyn, rydym yn cydnabod nad yw gweithgynhyrchwyr yn cyflenwi i鈥檙 DU yn unig, ac y bydd angen iddynt gydymffurfio 芒 gofynion rheoleiddiol gwledydd eraill er mwyn parhau i weithredu.听Bwriadwyd ein penderfyniad er mwyn lleihau effeithiau economaidd y gwaharddiad, gan gynnwys y posibilrwydd o golli swyddi yn y diwydiant.

Bydd gweithgynhyrchwyr yn y DU yn gallu dal i allforio weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig i wledydd eraill nad oes ganddynt yr un cyfyngiadau, ond ni fyddant yn gallu cyflenwi a gwerthu鈥檙 rhain yn y DU (oni bai eu bod at ddibenion sydd wedi鈥檜 hesemptio).

Gorfodi鈥檙 gwaharddiad

Yn Lloegr, caiff y gwaharddiad ei orfodi鈥檔 bennaf drwy sancsiynau sifil a nodir mewn rheoliadau gan ddefnyddio pwerau Deddf Gorfodi Rheoleiddiol a Sancsiynau 2008. Mae hyn yn gyson 芒鈥檙 dull o orfodi a ddefnyddir yn Rheoliadau Diogelu鈥檙 Amgylchedd (Gwellt, Ffyn Cotwm a Throellwyr Plastig) (Lloegr) 2020 a Rheoliadau Diogelu鈥檙 Amgylchedd (Platiau Plastig etc. a Chynwysyddion Polystyren etc.) (Lloegr) 2023. Disgwylir y bydd awdurdodau gorfodi yn cymhwyso sancsiynau sifil yn y lle cyntaf. Er hyn, gallai methiant i gydymffurfio 芒 sancsiwn sifil, neu dorri amodau dro ar 么l tro, olygu bod awdurdodau yn erlyn am drosedd sydd 芒 dirwy.

Yng Nghymru, bwriedir i鈥檙 rheoliadau gael eu gorfodi drwy naill ai sancsiynau troseddol neu sancsiynau sifil (neu鈥檙 naill a鈥檙 llall) gan ddibynnu ar natur y drosedd, fel y nodir yn Rheoliadau Diogelu鈥檙 Amgylchedd (Cynhyrchion Plastig Untro) (Sancsiynau Sifil) (Cymru) 2023. Yn yr Alban, bydd Gweinidogion yr Alban yn cyflwyno is-ddeddfwriaeth dan adran 140 o Ddeddf Diogelu鈥檙 Amgylchedd 1990 a ddefnyddiwyd yn flaenorol i ddrafftio Rheoliadau Diogelu鈥檙 Amgylchedd (Microbelenni) (Yr Alban) 2018. Rhagwelir y bydd y gwaith gorfodi鈥檔 cael ei wneud gan Safonau Masnach ac Awdurdodau Lleol. Gan fod Cynulliad Gogledd Iwerddon wedi dychwelyd yn ddiweddar, mae cynlluniau gorfodi yn dal i gael eu llunio a bydd angen i Weinidog DAERA gytuno arnynt.

Diffiniad o 鈥榳eip gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig鈥�

At ddibenion y gwaharddiad, caiff weip gwlyb ei ddiffinio fel a ganlyn:

鈥淵styr weip gwlyb yw darn o ffabrig heb ei wehyddu sydd wedi鈥檌 drochi a鈥檌 storio mewn hylif ac nad yw wedi ei ddylunio na鈥檌 fwriadu ar gyfer ei ailddefnyddio, gan gynnwys ymhlith pethau eraill weips babanod, weips cosmetig, papur toiled llaith, weips hylendid personol a chynhyrchion glanhau wedi鈥檜 seilio ar weips.鈥�

At ddibenion y gwaharddiad hwn, yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon diffinnir 鈥榩lastig鈥� gan ddefnyddio diffiniad REACH y DU. Mae hyn yn gyson 芒鈥檙 diffiniad a ddefnyddir mewn deddfwriaeth ar gyfer gwaharddiadau plastig untro arall^{[footnote 7]}.

Yng Nghymru, bydd y ddeddfwriaeth yn defnyddio鈥檙 diffiniad presennol sydd wedi鈥檌 gynnwys yn Neddf Diogelu鈥檙 Amgylchedd (Cynhyrchion Plastig Untro) (Cymru) 2023, sy鈥檔 seiliedig ar ddiffiniad REACH y DU.

Dan ddiffiniad REACH y DU o blastig, ynghyd 芒鈥檙 canllawiau ategol ar fonomerau a pholymerau, nid yw fisgos, lyosel a chotwm yn blastig.

Mae diffiniad REACH y DU o blastig yn cynnwys plastigau sy鈥檔 seiliedig ar ddeunydd biolegol, sy鈥檔 fioddiraddadwy neu y gellir eu compostio. Mae hyn yn cynnwys deunyddiau fel polyhydrocsialcanoad (PHA) ac asid polylactig (PLA). Nid oes digon o dystiolaeth ar hyn o bryd bod y deunyddiau hyn yn dadelfennu鈥檔 gyson yn amgylchedd y byd go iawn.

Esemptiadau at ddibenion diwydiannol a meddygol

Rydym yn cydnabod bod dewisiadau amgen di-blastig naill ai鈥檔 anaddas neu heb fod ar gael ar gyfer rhai mathau o ddefnydd. Ar sail hyn byddwn yn darparu esemptiad ar gyfer cyflenwi a gwerthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig at ddibenion diwydiannol a meddygol.

Mae鈥檙 esemptiad diwydiannol yn caniat谩u i fusnesau (er enghraifft ysbytai neu safleoedd cynhyrchu bwyd) eu prynu gan fusnesau eraill, er enghraifft cyfanwerthwyr, neu yn uniongyrchol gan y gweithgynhyrchwr. Ar 么l iddynt gael eu prynu, ni ellir gwerthu鈥檙 weips gwlyb hyn i ddefnyddwyr (ac eithrio fferyllfeydd cymunedol 鈥� darllenwch isod).

Er mwyn ystyried y rhai hynny sy鈥檔 derbyn neu sydd angen gofal meddygol yn eu cartrefi eu hunain, bydd yr esemptiad yn caniat谩u ar gyfer cyflenwi a gwerthu gan fferyllfeydd cofrestredig. Ni chaniateir gwerthu weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig ar y silffoedd, a bydd angen i gwsmeriaid sydd angen y cynhyrchion hyn at ddibenion meddygol ofyn yn benodol i鈥檙 fferyllydd amdanynt. Mae hwn yn fodel tebyg i鈥檙 gwaharddiad ar wellt plastig.

Caiff manylion llawn yr esemptiadau hyn eu cyflwyno mewn rheoliadau a鈥檜 hamlinellu鈥檔 fanylach mewn canllawiau. Byddwn yn parhau i ymgysylltu 芒鈥檙 sefydliadau perthnasol er mwyn sicrhau eu bod yn cael eu gweithredu鈥檔 effeithiol.

Camau nesaf

Bydd Llywodraeth y DU, Llywodraeth Cymru, Llywodraeth yr Alban a Gweithrediaeth Gogledd Iwerddon yn bwrw ymlaen 芒鈥檙 gwaith o ddeddfu ar gyfer y gwaharddiad arfaethedig cyn gynted ag y bo鈥檔 ymarferol.

Bydd pob gweinyddiaeth yn cyflwyno rheoliadau drwy ei mecanweithiau deddfwriaethol perthynol. Lle bo鈥檔 ofynnol, cyhoeddir asesiad effaith economaidd ochr yn ochr 芒 hyn. Cyhoeddir canllawiau manylach i fusnesau a swyddogion gorfodi maes o law.

Cynhelir adolygiad llawn o鈥檙 gwaharddiad (gan gynnwys adolygiad o gwmpas, ystod yr esemptiadau a鈥檙 deunyddiau sydd wedi鈥檜 cynnwys) o bryd i鈥檞 gilydd.

Atodiad A: Dadansoddiad o鈥檙 ymatebwyr i鈥檙 ymgynghoriad

Mae dadansoddiad o ymatebwyr i鈥檙 ymgynghoriad drwy ebost a鈥檙 arolwg ar 天美影院 fel a ganlyn:

Tabl 2: Dadansoddiad o ymatebwyr i鈥檙 ymgynghoriad

Ymatebwyr	Nifer a chanran yr ymatebwyr
Aelod o鈥檙 cyhoedd	1,328 (85%)	听
Busnes neu sefydliad sy鈥檔 cyflenwi, gwerthu neu ddefnyddio weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig yn uniongyrchol	44 (3%)	听
Busnes neu sefydliad nad yw鈥檔 cyflenwi, gwerthu neu ddefnyddio weips gwlyb sy鈥檔 cynnwys plastig yn uniongyrchol (gan gynnwys grwpiau eiriolaeth)	73 (5%)	听
Aelod o鈥檙 cyhoedd yn ymateb ar ran ymgyrch neu ddeiseb	45 (3%)	听
Arall	71 (5%)	听