天美影院

Cyflwyniad

1. Statws y canllawiau hyn

(1.1) Mae鈥檙 canllawiau hyn wedi鈥檜 diweddaru o鈥檙 fersiwn a gyhoeddwyd ym mis Chwefror 2017 i adlewyrchu鈥檙 diwygiadau a wnaed gan Ddeddf Tacsis a Cherbydau Hurio Preifat (Pobl Anabl) 2022 (鈥淒eddf 2022鈥�) i Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Mae鈥檔 darparu canllawiau statudol ac anstatudol ar y dyletswyddau a鈥檙 troseddau o dan yr adran tacsis a cherbydau hurio preifat yn Neddf Cydraddoldeb 2010, gan gynnwys y rhai a gyflwynwyd o ganlyniad i Ddeddf 2022, gyda thestun wedi鈥檌 ddiweddaru ar y dyletswyddau a鈥檙 troseddau a oedd eisoes yn bodoli. Felly, dylid defnyddio鈥檙 canllawiau hyn fel rhai annibynnol (yn hytrach nag ochr yn ochr 芒 chanllawiau 2017, sydd bellach wedi鈥檜 tynnu鈥檔 么l).

(1.2) Bwriad y canllawiau hyn yw cynorthwyo ag awdurdodau trwyddedu lleol (鈥淟LAs鈥�) i weithredu darpariaethau Deddf Cydraddoldeb 2010 芒鈥檙 bwriad o gynorthwyo 芒 theithwyr anabl wrth ddefnyddio gwasanaethau tacsis a cherbydau hurio preifat (鈥淧HV鈥�). Mae鈥檔 rhoi cyngor ar sut caiff cerbydau eu

dynodi fel rhai sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn, cyfathrebu 芒 gyrwyr a gweithredwyr yngl欧n 芒鈥檜 cyfrifoldebau, ymdrin 芒 cheisiadau gan yrwyr am eithriadau o鈥檙 gofynion cymorth symudedd, a gorfodi鈥檙 dyletswyddau.

(1.3) Yn y canllawiau hyn mae 鈥榞yrrwr鈥� yn cyfeirio at yrwyr tacsi a cherbydau hurio preifat. Lle mae cyfeiriad sy鈥檔 berthnasol i un o鈥檙 ddau yn unig, yna rydym wedi nodi naill ai 鈥榞yrrwr tacsi鈥� neu 鈥榞yrrwr cerbydau hurio preifat鈥�.

(1.4) Mae canllawiau statudol ac anstatudol yn y canllawiau hyn.

(1.4.1) Mae paragraff 3.1 i 6.1 yn ganllawiau statudol a gyhoeddir o dan adran 167(6) o Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Mae鈥檙 paragraffau hyn yn cynnwys canllawiau ffurfiol yr Ysgrifennydd Gwladol dros Drafnidiaeth i Awdurdodau Trwyddedu Lleol yng Nghymru, Lloegr a鈥檙 Alban ar gymhwyso adran 167 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Rhaid i Awdurdodau Trwyddedu Lleol ystyried y paragraffau hyn wrth ymgymryd 芒 gweithgarwch trwyddedu perthnasol.

(1.4.2) Mae paragraff 7.1 鈥� 17.4 yn ganllawiau anstatudol sy鈥檔 ymwneud ag adrannau 164A, 165, 165A, 166, a 167A o Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Bwriedir i鈥檙 paragraffau hyn ddarparu canllawiau ar y dyletswyddau a鈥檙 troseddau i yrwyr a gweithredwyr, ac, yn achos 166, ar gyfer yr awdurdod trwyddedu lleol ei hun. Rydym yn annog pob Awdurdod Trwyddedu Lleol i ystyried yn gryf y paragraffau hyn, fel y gallant sicrhau bod gyrwyr a gweithredwyr yn eu hardal yn deall yr hyn a ddisgwylir ganddynt o dan adran tacsis a Cherbydau Hurio Preifat Deddf Cydraddoldeb 2010.

(1.5) Trafodir yr adrannau canlynol o Ddeddf Cydraddoldeb 2010:

(1.5.1) Mae Adran 164A [Paragraff 12.1 鈥� 12.11]: yn rhoi dyletswydd ar unrhyw yrrwr i gario unrhyw berson anabl ac i ymatal rhag codi t芒l ychwanegol arnynt am wneud hynny. Mae鈥檙 adran hon hefyd yn rhoi dyletswydd ar unrhyw yrrwr dacsi neu yrrwr cerbyd hurio preifat nad yw wedi鈥檌 eithrio i roi cymorth rhesymol i unrhyw deithiwr anabl.

(1.5.2) Mae Adran 165 [Paragraff 12.1 鈥� 12.11]: yn ei gwneud yn ofynnol i yrwyr tacsi neu gerbyd hurio preifat dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn gario defnyddiwr cadair olwyn heb godi t芒l ychwanegol, ac i unrhyw yrrwr nad yw wedi鈥檌 eithrio i roi cymorth rhesymol i unrhyw ddefnyddiwr cadair olwyn.

(1.5.3) Mae Adran 165A [Paragraff 13.1 鈥� 13.5]: yn darparu dyletswydd ar unrhyw yrrwr tacsi neu gerbyd hurio preifat sydd wedi鈥檌 archebu ymlaen llaw i gynorthwyo ag unrhyw berson anabl i adnabod a dod o hyd i鈥檙 cerbyd ac i

ymatal rhag codi t芒l ychwanegol arnynt am wneud hynny, ar yr amod bod y gyrrwr yn cael gwybod bod angen cymorth o鈥檙 fath ar y teithiwr.

(1.5.4) Mae Adran 166 [Paragraff 7.1 鈥� 8.3]: yn gosod dyletswydd ar Awdurdod Trwyddedu Lleol i roi tystysgrif eithrio i yrrwr, os yw鈥檔 briodol, fel eu bod wedi鈥檜 heithrio o鈥檙 dyletswyddau cymorth symudedd yn adran 164A a 165.

(1.5.5) Mae Adran 167 [Paragraff 3.1 鈥� 6.1]: yn gosod dyletswydd ar Awdurdod Trwyddedu Lleol i gynnal a chyhoeddi rhestr o dacsis a cherbydau hurio preifat dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn.

(1.5.6) Mae Adran 167A [Paragraff 15.1 鈥� 15.3.2]: yn gosod troseddau ar weithredwyr cerbydau hurio preifat sy鈥檔 gwrthod neu鈥檔 methu 芒 darparu archeb ar gyfer person anabl naill ai am fod y person yn anabl, neu i atal gyrrwr rhag cael ei wneud yn ddarostyngedig i ddyletswydd a fyddai fel arall yn cael ei osod ar y gyrrwr gan adran 164A, 165 neu 165A.

(1.5.7) Mae Adran 168 [Paragraff 14.1 鈥� 14.2]: yn gosod dyletswyddau ar yrwyr tacsi i gario c诺n cymorth heb d芒l ychwanegol.

(1.5.8) Mae Adran 170 [Paragraff 14.1 鈥� 14.2 a 16.1 鈥� 16.2]: yn gosod troseddau ar gyfer gyrwyr a gweithredwyr cerbydau hurio preifat sy鈥檔 methu neu鈥檔 gwrthod archeb, neu鈥檔 codi t芒l ychwanegol am archeb, gan berson anabl oherwydd bydd ganddynt gi cymorth yn dod gyda nhw.

(1.6) Dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol hefyd ymgyfarwyddo 芒鈥檙 canllawiau gorfodi sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 dyletswyddau a鈥檙 troseddau o dan yr adrannau a restrir uchod [gweler paragraff 17.1 鈥� 17.4].

(1.7) Mae鈥檙 canllawiau hyn yn berthnasol i Awdurdodau Trwyddedu Lleol p鈥檜n a oeddent yn cadw rhestr o gerbydau dynodedig o dan adran 167 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 o鈥檙 blaen neu beidio. Mae Deddf 2022 yn gosod dyletswydd ar bob Awdurdod Trwyddedu Lleol i gynnal a chyhoeddi rhestrau o鈥檙 fath. Rhaid i鈥檙 rhai nad ydynt wedi gwneud hynny o鈥檙 blaen wneud hynny nawr i sicrhau eu bod yn cydymffurfio 芒鈥檙 gofynion newydd. (1.8) Mae Atodiad A yn darparu:

(1.8.1) Cyfres o restrau i ddangos pa ddyletswyddau a throseddau sy鈥檔 berthnasol i yrrwr tacsi neu gerbyd hurio preifat, yn dibynnu ar eu cerbyd a鈥檙 teithiwr; a

(1.8.2) Rhestr sy鈥檔 dangos y troseddau sy鈥檔 gymwys i weithredwyr cerbydau hurio preifat.

2. Gweithredu

(2.1) Rydym am sicrhau bod Deddf Cydraddoldeb 2010 yn cael effaith gadarnhaol ar bob person anabl, gan sicrhau eu bod yn cael gwell gwybodaeth am hygyrchedd tacsis a cherbydau hurio preifat dynodedig yn eu hardal, a鈥檜 bod yn hyderus o gael y cymorth sydd ei angen arnynt i deithio鈥檔 ddiogel.

(2.2) Cyfrifoldeb gyrrwr a gweithredwr yw sicrhau eu bod yn cydymffurfio 芒鈥檜 dyletswyddau o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Er mwyn eu cefnogi i ddeall eu dyletswyddau, dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol wneud gyrwyr a gweithredwyr yn ymwybodol o鈥檙 gofynion diwygiedig a dilyn y gweithdrefnau angenrheidiol i eithrio gyrwyr sydd 芒 chyflyrau corfforol neu feddygol penodol rhag darparu cymorth symudedd, lle mae tystiolaeth ddigonol o鈥檙 angen am gael eithriad.

Dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol hefyd sicrhau, lle nad yw鈥檙 rhain eisoes yn bodoli, eu bod wedi datblygu gweithdrefnau ar gyfer cynnal a chyhoeddi rhestr o dacsis a cherbydau hurio preifat dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn, gan gynnwys hysbysu perchnogion cerbydau os yw eu cerbyd wedi鈥檌 gynnwys ar y rhestr.

(2.3) Felly, rydym yn annog Awdurdodau Trwyddedu Lleol i roi gweithdrefnau synhwyrol ac ymarferol ar waith i sicrhau bod y Ddeddf Cydraddoldeb 2010 diwygiedig yn cael ei gweithredu鈥檔 syml ac yn effeithiol. Yn benodol, dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol:

• sefydlu鈥檙 gofynion data a鈥檙 dull o鈥檜 creu ac yna cyhoeddi a chynnal eu rhestr o gerbydau dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn
• hysbysu pob gyrrwr am eu ddyletswyddau o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010, gydag enghreifftiau o beth fydd hyn yn ei olygu鈥檔 ymarferol
• rhoi digon o wybodaeth i yrwyr am y gofynion newydd i ganiat谩u i鈥檙 rhai sy鈥檔 gymwys wneud cais am eithriad o鈥檙 gofynion hygyrchedd

(2.4) Gweler isod dwy enghraifft o鈥檙 math o brosesau y gall Awdurdod Trwyddedu Lleol eu dilyn mewn perthynas 芒 rhestrau o gerbydau dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn ac unrhyw geisiadau am eithrio gyrwyr. Mae鈥檙 enghreifftiau hyn yn ddangosol, a mater i bob Awdurdod Trwyddedu Lleol fydd

penderfynu ar y camau y mae angen iddynt eu cymryd i sicrhau bod Deddf Cydraddoldeb 2010 yn cael ei gweithredu鈥檔 effeithiol yn eu hardal.

Rhestrau o gerbydau dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn:

• Mae Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn adolygu鈥檙 canllawiau hyn ac yn ystyried a yw ei bolis茂au neu ei ddulliau presennol yn ei alluogi i gydymffurfio 芒鈥檙 gofynion
• Casglu data perthnasol o gronfeydd data, megis ceisiadau trwyddedu cerbydau, i鈥檞 alluogi i greu rhestr o gerbydau dynodedig
• Mae Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn hysbysu pob perchennog pa rai, os unrhyw rai, o鈥檜 cerbyd(au) sy鈥檔 cael eu rhoi ar y rhestr ddynodedig ac yn gofyn iddynt gadarnhau a ydynt o鈥檙 farn y dylid cynnwys unrhyw un o鈥檜 cerbydau eraill ar y rhestr hefyd
• Mae Awdudodau Trwyddedu Lleol yn gwirio data perthnasol y gellir eu defnyddio i greu a diweddaru rhestr gyhoeddus o gerbydau dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn, gan ddefnyddio canllawiau fformatio hawdd eu deall
• Mae Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn cyhoeddi rhestr o gerbydau dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn ar-lein ac yn rhoi proses ar waith i ymateb i geisiadau i ddarparu鈥檙 rhestr mewn fformat amgen

Eithriadau i yrwyr:

• Mae Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn adolygu鈥檙 canllawiau hyn ac yn ystyried a yw ei bolis茂au neu ei ddulliau presennol yn ei alluogi i gydymffurfio 芒鈥檙 gofynion i roi tystysgrifau eithrio i yrwyr cymwys mewn perthynas 芒鈥檙 dyletswyddau cymorth symudedd
• Mae Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn sefydlu ac yn cyfathrebu i yrwyr ei bolisi ar gyfer eithrio gyrwyr o鈥檙 dyletswyddau cymorth symudedd ar sail feddygol neu gyflwr corfforol
• Mae Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn hysbysu pob gyrrwr o鈥檌 ddyletswyddau newydd 鈥� gan gynnwys hysbysu gyrwyr sydd ag eithriad presennol bod eu heithriad bellach ond yn cynnwys y dyletswyddau cymorth symudedd yn adran 164A a 165
• Mae gyrwyr yn gwneud cais am eithriadau, lle bo angen
• Mae Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn adolygu ceisiadau, ac naill ai鈥檔 cyhoeddi tystysgrif eithrio a hysbysiad neu鈥檔 hysbysu鈥檙 ymgeisydd bod ei gais wedi鈥檌 wrthod (a pham) ac y bydd yr holl ddyletswyddau鈥檔 berthnasol i鈥檙 ymgeisydd hwnnw

Adran 167: Rhestr o gerbydau dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn 鈥� canllawiau statudol ar gyfer Awdurdodau Trwyddedu Lleol

3. Trosolwg

(3.1) Mae Adran 167 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 yn ei gwneud yn ofynnol i Awdurdodau Trwyddedu Lleol gynnal a chyhoeddi rhestr o dacsis a cherbydau hurio preifat dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn. Mae鈥檙 dyletswyddau ar yrwyr yn adran 165 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 yn gymwys i yrwyr cerbydau sydd wedi鈥檜 cynnwys ar restr o鈥檙 fath [gweler paragraff 12.1 鈥� 12.11 am ganllawiau ar ddyletswyddau adran 165 ac Atodiad A am ddadansoddiad o鈥檙 dyletswyddau sy鈥檔 gymwys i bob adran yn seiliedig ar y gyrrwr a鈥檌 gerbyd].

4. Cerbydau sy鈥檔 gallu cael eu dynodi

(4.1) Rydym am sicrhau bod teithwyr mewn cadeiriau olwyn yn cael gwell gwybodaeth am hygyrchedd y tacsis a鈥檙 cerbydau hurio preifat yn eu hardal, a鈥檜 bod yn hyderus o gael y cymorth sydd ei angen arnynt i deithio鈥檔 ddiogel, a bod y pris yr un peth ag y mae ar gyfer defnyddiwr nad yw mewn cadair olwyn am yr un daith.

(4.2) Rhaid ychwanegu cerbyd at restr Awdurdodau Trwyddedu Lleol o gerbydau dynodedig os yw鈥檔 鈥渃ydymffurfio 芒 gofynion hygyrchedd o鈥檙 fath a ystyrir yn briodol gan yr awdurdod trwyddedu鈥�. Dylai cerbydau sy鈥檔 cael eu cynnwys ar y rhestr allu cario defnyddwyr cadeiriau olwyn naill ai yn eu cadair olwyn neu mewn sedd deithiwr (yn dibynnu ar ba un sydd well gan y defnyddiwr cadair olwyn), gan gynnwys caniat谩u i deithwyr:

• mynd i mewn ac allan o鈥檙 cerbyd yn ddiogel
• teithio yn y cerbyd yn ddiogel ac yn gyfforddus

(4.3) Mae hyn yn golygu, er mwyn bod ar restr Awdurdodau Trwyddedu Lleol, fod yn rhaid i gerbyd allu cario rhai mathau 鈥� ond nid pob un o reidrwydd 鈥� o gadeiriau olwyn. Mae鈥檙 llywodraeth yn argymell y dylid ond cynnwys cerbyd ar restr Awdurdodau Trwyddedu Lleol os byddai鈥檔 bosibl i ddefnyddiwr 鈥渃adair olwyn gyfeirio鈥� fynd i mewn, gadael a theithio yn y rhaniad teithwyr yn ddiogel a chyfforddus tra鈥檔 eistedd yn eu cadair olwyn.

Diffinnir y 鈥済adair olwyn gyfeirio鈥� fel cadair sy鈥檔 700mm o led, 1200mm o hyd, a 1350mm o uchder. Gweler diagram o鈥檙 鈥済adair olwyn gyfeirio鈥� ar dudalen 97 o adroddiad ymchwil Safon Cadeiriau Olwyn Cyfeirio a Dylunio Trafnidiaeth 2022 yr Adran Drafnidiaeth.

(4.4) Drwy fabwysiadu鈥檙 dull hwn, bydd Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn caniat谩u i鈥檙 dyletswyddau yn adran 165 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 fod yn berthnasol i fwy o yrwyr na phe bai Awdurdodau Trwyddedu Lleol ond yn cynnwys cerbydau sy鈥檔 gallu cario mathau mwy o gadeiriau olwyn ar eu rhestrau.

(4.5) Mae鈥檙 llywodraeth yn cydnabod y bydd y dull hwn yn golygu y bydd rhai mathau o gadeiriau olwyn neu gymhorthion symudedd, megis cadeiriau olwyn wedi鈥檜 pweru a sgwteri symudedd, yn methu 芒 chael mynediad i rai o鈥檙 cerbydau sydd wedi鈥檜 cynnwys ar restr Awdurdodau Trwyddedu Lleol. Mae Deddf Cydraddoldeb 2010 yn cydnabod y posibilrwydd hwn, ac mae eithriadau gyrwyr wedi鈥檜 cynnwys yn adran 165 os na fyddai wedi bod yn bosibl i鈥檙 cymhorthion cadair olwyn neu symudedd gael eu cario鈥檔 ddiogel yn y cerbyd, neu na fyddai wedi bod yn rhesymol fel arall o dan yr holl amgylchiadau i鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario yn y cerbyd.

(4.6) Rhaid i unrhyw dacsi neu gerbyd hurio priefat sy鈥檔 cydymffurfio 芒 gofynion hygyrchedd yr Awdurdod Trwyddedu Lleol gael eu cyhoeddi ar restr yr Awdurdod Trwyddedu Lleol o dan adran 167 (oni bai bod ei gynnwys wedi鈥檌 apelio鈥檔 llwyddiannus o dan adran 172).

(4.4) Drwy fabwysiadu鈥檙 dull hwn, bydd Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn caniat谩u i鈥檙 dyletswyddau yn adran 165 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 fod yn berthnasol i fwy o yrwyr na phe bai Awdurdodau Trwyddedu Lleol ond yn cynnwys cerbydau sy鈥檔 gallu cario mathau mwy o gadeiriau olwyn ar eu rhestrau.

(4.5) Mae鈥檙 llywodraeth yn cydnabod y bydd y dull hwn yn golygu y bydd rhai mathau o gadeiriau olwyn neu gymhorthion symudedd, megis cadeiriau olwyn wedi鈥檜 pweru a sgwteri symudedd, yn methu 芒 chael mynediad i rai o鈥檙 cerbydau sydd wedi鈥檜 cynnwys ar restr Awdurdodau Trwyddedu Lleol. Mae Deddf Cydraddoldeb 2010 yn cydnabod y posibilrwydd hwn, ac mae eithriadau gyrwyr wedi鈥檜 cynnwys yn adran 165 os na fyddai wedi bod yn bosibl i鈥檙 cymhorthion cadair olwyn neu symudedd gael eu cario鈥檔 ddiogel yn y cerbyd, neu na fyddai wedi bod yn rhesymol fel arall o dan yr holl amgylchiadau i鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario yn y cerbyd.

(4.6) Rhaid i unrhyw dacsi neu gerbyd hurio priefat sy鈥檔 cydymffurfio 芒 gofynion hygyrchedd yr Awdurdod Trwyddedu Lleol gael eu cyhoeddi ar restr yr Awdurdod Trwyddedu Lleol o dan adran 167 (oni bai bod ei gynnwys wedi鈥檌 apelio鈥檔 llwyddiannus o dan adran 172).

5. Paratoi a chyhoeddi rhestrau o gerbydau dynodedig

(5.1) Mae Adran 167 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 yn ei gwneud yn ofynnol i Awdurdodau Trwyddedu Lleol gynnal a chyhoeddi rhestr o dacsis a cherbydau hurio preifat dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn.

(5.2) Rydym yn argymell y dylai鈥檙 rhestr hon gael ei nodi鈥檔 glir fel 鈥渄ynodedig yn unol ag Adran 167 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010.鈥�

(5.3) Dylai rhestrau ddarparu鈥檙 wybodaeth ganlynol:

• gwneuthuriad a model y cerbyd
• rhif trwydded y cerbyd
• a yw鈥檙 cerbyd yn dacsi neu鈥檔 gerbyd hurio preifat
• lle mae鈥檔 hawdd i鈥檙 Awdurdodau Trwyddedu Lleol ei gasglu a bod y gweithredwr wedi rhoi caniat芒d, enw gweithredwr(wyr) y cerbyd, ei rif ff么n cyswllt, a鈥檌 gyfeiriad e-bost a/neu wefan
• gwybodaeth am faint a phwysau cadeiriau olwyn sy鈥檔 gallu cael eu cario, gan gynnwys a yw鈥檙 cerbyd yn gallu cario cadeiriau olwyn sy鈥檔 fwy na鈥檙 safon 鈥渃adair olwyn gyfeirio鈥�

(5.4) Rydym hefyd yn argymell bod gwybodaeth yn cael ei darparu ynghylch a yw鈥檙 cerbyd yn gallu cario mwy nag un cadair olwyn pan fydd teithwyr yn eistedd yn eu cadeiriau olwyn, ac os felly, faint gall ei gario.

(5.5) Mae Deddf Cydraddoldeb 2010 yn ei gwneud yn ofynnol nid yn unig i gadw rhestrau, ond i鈥檞 cyhoeddi hefyd. Ym mhob achos, dylai rhestrau fod ar gael ar-lein, ac, oni bai ei bod yn afresymol o ddrud neu鈥檔 anodd gwneud hynny, mewn fformat copi caled ar gais. Os ystyrir bod darparu rhestr ar ffurf copi caled yn afresymol o ddrud neu鈥檔 anodd, rhaid i Awdurdodau Trwyddedu Lleol barhau i fod yn ymwybodol o鈥檜 dyletswyddau ehangach o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010, gan gynnwys mewn perthynas 芒 darparu gwybodaeth mewn fformat hygyrch amgen. Rydym yn argymell y dylid cyfathrebu 芒鈥檙 sawl sy鈥檔 gwneud cais i ddeall eu hanghenion penodol ac i nodi sut y gellid teilwra gwybodaeth lle bo hynny鈥檔 berthnasol.

(5.6) Ym mhob achos, p鈥檜n a yw gwybodaeth yn cael ei chyhoeddi ar-lein neu ar ffurf copi caled, rydym yn argymell bod Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn defnyddio canllawiau鈥檙 llywodraeth ar gyhoeddi dogfennau hygyrch. Pan fydd y canllawiau yn cael eu darparu ar-lein, dylai fod yn syml i ddarpar deithwyr ddod o hyd iddo.

(5.7) Os bydd yr Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn cynhyrchu fersiynau copi caled o鈥檙 rhestrau, rydym yn argymell eu bod yn sefydlu proses i鈥檞 darparu ar gais. Dylid cyfleu鈥檙 gallu i ofyn am gopi caled a fersiynau hygyrch eraill o restrau yn glir ar wefannau Awdurdodau Trwyddedu Lleol, gan gynnwys ar dudalennau sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 fersiwn ar-lein, a dylid darparu fersiynau copi caled heb unrhyw oedi afresymol.

(5.8) Cyn cyhoeddi, dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol sicrhau bod perchnogion cerbydau yn cael gwybod bod eu cerbyd(au) yn cael eu cynnwys yn y rhestr. Er mwyn osgoi dyblygu ceisiadau am wybodaeth i berchnogion

cerbydau, dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol gasglu鈥檙 data sydd eu hangen i gynnal a chyhoeddi rhestrau o dan adran 167 drwy ffurflenni cais trwyddedu.

(5.9) Rydym yn argymell bod y rhestr yn cael ei diweddaru yn rheolaidd wrth i gerbydau newydd gael eu trwyddedu, gyda rhestrau diwygiedig yn cael eu cyhoeddi o leiaf bob tri mis. Bydd hyn yn sicrhau y gall teithwyr gael gafael ar wybodaeth berthnasol a chyfredol er mwyn gwneud dewisiadau gwybodus am deithiau, gan roi modd i adnoddau Awdurdodau Trwyddedu Lleol gael eu rheoli鈥檔 briodol.

6. Apeliadau

(6.1) Mae adran 172 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 yn nodi y gall ap锚l yn erbyn penderfyniad Awdurdod Trwyddedu Lleol gynnwys cerbyd ar y rhestr ddynodedig. Dylid gwneud yr ap锚l honno, ar gyfer achosion yng Nghymru a Lloegr, i鈥檙 Llys Ynadon neu, ar gyfer achosion yn yr Alban, y siryf, a rhaid ei gwneud o fewn 28 diwrnod i gynnwys y cerbyd(au) dan sylw ar restr yr Awdurdod Trwyddedu Lleol.

Adran 166: Eithriadau i yrwyr 鈥� canllawiau anstatudol

7. Trosolwg

(7.1) Efallai fod gan rai gyrwyr gyflwr corfforol neu resymau meddygol sy鈥檔 ei gwneud yn amhosibl neu鈥檔 afresymol o anodd iddynt ddarparu鈥檙 math o gymorth corfforol y mae鈥檙 dyletswyddau cymorth symudedd yn Neddf Cydraddoldeb 2010 yn gofyn amdano.

(7.2) Mae adran 166 yn ei gwneud yn ofynnol i Awdurdodau Trwyddedu Lleol ganiat谩u eithriadau i yrwyr cymwys yn benodol o鈥檙 dyletswyddau 鈥渃ymorth symudedd鈥� yn 164A(5)(e) a 165(4)(e). Mae hyn yn golygu nad yw gyrwyr sydd 芒 thystysgrifau eithrio o鈥檙 fath wedi鈥檜 heithrio o unrhyw un o鈥檙 dyletswyddau eraill yn adran 164A, 165, neu 165A. Mae hyn yn berthnasol i bob tystysgrif eithrio o鈥檙 fath p鈥檜n a ydynt newydd eu rhoi neu wedi鈥檜 rhoi o鈥檙 blaen. Rydym yn argymell bod Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn rhoi gwybod i bob gyrrwr am y newid hwn.

(7.3) Gellir cyflwyno eithriad am gyfnod mor fyr neu hir ag sy鈥檔 cael ei ystyried yn briodol gan yr Awdurdod Trwyddedu Lleol, gan gofio natur y cyflwr corfforol neu feddygol perthnasol.

(7.4) Yn wahanol i鈥檙 eithriadau yn adran 166 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010, gall Awdurdodau Trwyddedu Lleol hefyd roi eithriadau i yrwyr o dan adran 169 (ar gyfer gyrwyr tacsis) a 171 (ar gyfer gyrwyr Cerbydau Hurio Preifat) sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 dyletswyddau i gario c诺n cymorth (adran 168 a 170). Nid yw gyrrwr sydd ag eithriad adran 166 wedi鈥檌 eithrio o鈥檙 dyletswyddau yn adran 168 neu 170 mewn perthynas 芒 chario c诺n cymorth. Yn yr un modd, nid yw gyrrwr sydd ag eithriad 169 neu 171 wedi鈥檌 eithrio o鈥檙 dyletswyddau cymorth symudedd yn adran 164 neu 165.

8. Asesu eithriadau

(8.1) Rydym yn argymell y dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol sicrhau bod ffurflenni cais ar gael i yrwyr wneud cais am eithriad, gan nodi鈥檙 dystiolaeth ategol y mae鈥檔 ofynnol i ymgeiswyr ei chyflwyno.

Dylai鈥檙 dystiolaeth hon o leiaf fod ar ffurf llythyr neu adroddiad gan feddyg teulu. Fodd bynnag, mae penderfyniadau ar eithriadau yn debygol o fod yn decach ac yn fwy gwrthrychol os cynhelir asesiadau meddygol gan weithwyr proffesiynol sydd wedi鈥檜 hyfforddi鈥檔 benodol ac sy鈥檔 annibynnol ar yr ymgeisydd.

Felly, rydym yn argymell y dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol ddefnyddio aseswyr meddygol annibynnol sydd 芒 chymwysterau proffesiynol priodol ac nad ydynt yn agored i ragfarn oherwydd cysylltiad personol neu fasnachol 芒鈥檙 ymgeisydd. Efallai y bydd gan Awdurdodau Trwyddedu Lleol drefniadau eisoes gydag aseswyr o鈥檙 fath, er enghraifft gyda Chynllun y Bathodyn Glas.

(8.2) Os bydd y cais yn llwyddiannus, dylai鈥檙 Awdurdod Trwyddedu Lleol gyflwyno tystysgrif eithrio a darparu hysbysiad eithrio i鈥檙 gyrrwr ei arddangos yn ei gerbyd. Os nad yw鈥檙 hysbysiad eithrio yn cael ei arddangos, gellid erlyn y gyrrwr os nad yw鈥檔 cydymffurfio 芒鈥檙 dyletswyddau cymorth symudedd perthnasol.

(8.3) Os bydd y cais yn aflwyddiannus, rydym yn argymell y dylai鈥檙 ymgeisydd gael ei hysbysu鈥檔 ysgrifenedig o fewn amserlen resymol, gydag esboniad clir o鈥檙 rhesymau dros y penderfyniad a鈥檙 hawliau apelio cysylltiedig.

9. Hysbysiadau eithrio

(9.1) Pan fo gyrrwr cerbyd dynodedig wedi鈥檌 eithrio o鈥檙 dyletswyddau cymorth symudedd o dan adran 165 a 164A, cyfrifoldeb yr Awdurdod Trwyddedu Lleol yw darparu hysbysiad eithrio i鈥檙 gyrrwr sy鈥檔 cydymffurfio 芒 . Rydym yn bwriadu diwygio鈥檙 Rheoliadau hyn maes o law i ddarparu bod yr hysbysiad eithrio yn nodi鈥檔 glir bod yr eithriad ond yn gymwys i鈥檙 dyletswyddau cymorth symudedd yn adran 165 a 164A ac nid i unrhyw ran arall o adran 165 neu 164A. Yn y cyfamser, mae eithriad yn parhau i fod yn ddilys os yw鈥檙 hysbysiad yn cydymffurfio 芒鈥檙 Rheoliadau fel y maent.

(9.2) Dylid ond arddangos un hysbysiad eithrio mewn cerbyd ar unrhyw adeg. Os defnyddir cerbyd gan nifer o yrwyr, dylai鈥檙 gyrrwr sydd 芒鈥檙 eithriad dynnu鈥檙 hysbysiad eithrio o鈥檙 ffenestr flaen ac o olwg unrhyw deithwyr posibl pan nad ydynt yn gyrru鈥檙 cerbyd.

10. Apeliadau

(10.1) Mae adran 172 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010 yn nodi y gall gyrwyr apelio yn erbyn penderfyniad Awdurdod Trwyddedu Lleol i beidio 芒 rhoi tystysgrif eithrio. Dylid gwneud yr ap锚l honno i鈥檙 Llys Ynadon yng Nghymru neu Loegr, neu siryf yn yr Alban, a rhaid ei gwneud o fewn 28 diwrnod o鈥檙 dyddiad y gwrthodwyd y penerfyniad yn ysgrifenedig.

Dyletswyddau ar yrwyr 鈥� canllawiau anstatudol

11. Trosolwg o鈥檙 dyletswyddau ar yrwyr

(11.1) Mae adrannau 164A, 165, 165A, 168, a 170 yn gosod dyletswyddau ar yrwyr i sicrhau bod gan bobl anabl hawliau ac amddiffyniadau penodol i gael mynediad i dacsis a cherbydau hurio preifat, i gael cymorth wrth ddefnyddio鈥檙 gwasanaethau hyn, ac i beidio 芒 chodi t芒l ychwanegol am wneud hynny.

(11.2) Rydym yn annog Awdurdodau Trwyddedu Lleol yn gryf i roi hyfforddiant i yrwyr a gweithredwyr ar eu dyletswyddau, er enghraifft fel rhan o鈥檙 hyfforddiant presennol ar gyfer gyrwyr. Dylai鈥檙 neges fod yn glir nad yw鈥檔

berthnasol pa fath o anabledd neu nam sydd gan deithiwr, beth sy鈥檔 bwysig yw pa ofynion sydd ganddynt oherwydd eu hanabledd neu nam.

(11.3) Rydym yn argymell y dylai gyrrwr neu鈥檙 gweithredwr ofyn i bob teithiwr a oes angen cymorth arnynt. Ar gyfer cerbydau wedi鈥檜 llogi, dylai hyn ddigwydd pan fydd yr archeb yn cael ei wneud. Ar gyfer tacsis, dylai hyn ddigwydd pan fydd y cerbyd yn cael ei alw yn y safle tacsis neu ar y stryd.

Lle bo hynny鈥檔 berthnasol, dylai darparwyr gwasanaethau hefyd ddiweddaru gwefannau archebu a chymwysiadau ffonau clyfar i gasglu鈥檙 wybodaeth hon gan deithwyr, gan ganiat谩u, er enghraifft, i berson 芒 dementia ofyn am gymorth i ddod o hyd i鈥檙 cerbyd neu ddefnyddiwr cadair olwyn i ddatgan ei fod am aros yn ei gadair olwyn wrth deithio. Bydd hyn hefyd yn rhoi cyfle i鈥檙 gyrrwr neu鈥檙 gweithredwr gynghori鈥檙 teithiwr ar sut y bydd yn darparu cymorth, er enghraifft i egluro sut y bydd ramp y cerbyd yn cael ei ddefnyddio neu i sefydlu lle priodol i ddefnyddiwr cadair olwyn fynd i mewn i鈥檙 cerbyd.

12. Adran 164A a 165: dyletswyddau i gario a chynorthwyo unrhyw berson anabl

(12.1) Mae adran 164A a 165 yn gosod dyletswyddau ar yrwyr i gario a chynorthwyo teithwyr anabl heb wneud, neu gynnig gwneud, t芒l ychwanegol am wneud hynny [gweler Atodiad A am restr o鈥檙 dyletswyddau]. Mae gan yrwyr sy鈥檔 ddarostyngedig i adran 165 ddyletswydd ychwanegol i gario鈥檙 teithiwr pan fydd yn eistedd yn ei gadair olwyn

(12.2) Mae dyletswyddau adran 164A yn gymwys i:

• gyrwyr unrhyw dacsi neu gerbyd hurio preifat nad yw wedi鈥檌 gynnwys ar restr Awdurdod Trwyddedu Lleol o gerbydau dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn, lle mae鈥檙 teithiwr yn anabl, gan gynnwys defnyddwyr cadeiriau olwyn (gan dybio y bydd y defnyddiwr cadair olwyn yn symud i sedd deithiwr i deithio)
• gyrwyr unrhyw gerbyd sydd wedi鈥檌 gynnwys ar restr ddynodedig, lle mae鈥檙 teithiwr yn anabl ac nad yw鈥檔 ddefnyddiwr cadair olwyn

(12.3) Mae dyletswyddau adran 165 yn gymwys i:

• gyrwyr unrhyw gerbyd sydd wedi鈥檌 gynnwys ar restr ddynodedig, lle mae鈥檙 teithiwr mewn cadair olwyn
• gerbyd wedi鈥檌 logi gan neu ar ran person anabl sydd mewn cadair olwyn neu gan berson arall sy鈥檔 dymuno cael ei hebrwng gan berson anabl sydd mewn cadair olwyn

(12.4) Mae cymhwyso adran 164A neu 165 yn seiliedig ar p鈥檜n a yw鈥檙 cerbyd wedi鈥檌 ddynodi鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn ac a yw amgylchiadau鈥檙 teithiwr anabl fel a ganlyn:

• os nad yw鈥檙 cerbyd wedi鈥檌 ddynodi a bod y teithiwr yn ddefnyddiwr cadair olwyn, yna mae adran 164A yn gymwys
• os nad yw鈥檙 cerbyd wedi鈥檌 ddynodi a nad yw鈥檙 teithiwr yn ddefnyddiwr cadair olwyn, yna mae adran 164A yn gymwys
• os yw鈥檙 cerbyd wedi鈥檌 ddynodi a nad yw鈥檙 teithiwr yn ddefnyddiwr cadair olwyn, yna mae adran 164A yn gymwys
• os yw鈥檙 cerbyd wedi鈥檌 ddynodi a bod y teithiwr yn ddefnyddiwr cadair olwyn, yna mae adran 164A yn gymwys

(12.5) Pan fydd gyrrwr wedi鈥檌 eithrio, ni fydd yn ofynnol iddo gydymffurfio 芒鈥檙 dyletswyddau yn adran 164A a 165 i ddarparu cymorth symudedd. Ni waeth beth fo dyluniad a chynnwys eu tystysgrif eithrio a鈥檜 hysbysiad, ni fydd gyrwyr sydd wedi鈥檜 heithrio yn cael eu heithrio o unrhyw ddyletswydd berthnasol arall 鈥� gan gynnwys, er enghraifft, ymatal rhag codi t芒l ychwanegol ar deithwyr anabl.

(12.6) Er y bydd pob sefyllfa鈥檔 wahanol, a bydd cymorth symudedd rhesymol yn ddarostyngedig i gyfraith berthnasol arall 鈥� gan gynnwys deddfwriaeth iechyd a diogelwch 鈥� byddem yn disgwyl i yrwyr ddarparu cymorth sylfaenol a allai gynnwys, ond nad yw鈥檔 gyfyngedig i:

• agor drws y teithiwr
• plygu cadeiriau olwyn 芒 llaw a鈥檜 rhoi yn y lle bagiau
• gosod ramp i fynd mewn ac allan o鈥檙 cerbyd
• sicrhau bod cymorth symudedd lle mae鈥檙 teithiwr yn eistedd

(12.7) Yn dibynnu ar bwysau鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymorth symudedd a gallu鈥檙 gyrrwr, gallai cymorth symudedd rhesymol hefyd gynnwys (ond nad yw鈥檔 gyfyngedig i) wthio cadair olwyn 芒 llaw neu gadair olwyn drydan ysgafn i fyny ramp, neu storio cadair olwyn drydan ysgafn yn y lle bagiau.

(12.8) Fodd bynnag, dylai gyrrwr ond gyffwrdd 芒 chadair olwyn neu gymorth symudedd neu geisio darparu cymorth corfforol os yw鈥檙 defnyddiwr yn rhoi caniat芒d iddynt wneud hynny.

(12.9) Rydym yn disgwyl i yrwyr gyfathrebu 芒 theithwyr wrth ddarparu cymorth, gan y bydd hyn yn allweddol i ddeall anghenion person anabl. Rydym yn argymell y dylai gyrwyr:

• gofyn i deithwyr pa help sydd ei angen arnynt
• gwrando ar yr ymateb a cheisio ei ddeall, ac yna
• gweithredu ar yr hyn y gofynnwyd iddynt ei wneud, gan ofyn am eglurhad, os oes angen, ar sut i ddarparu beth sydd ei angen arnynt

(12.10) Er y gall mynediad i鈥檙 cerbyd ddibynnu ar y gadair olwyn neu鈥檙 cymorth symudedd ei hun, ni ddylai gyrwyr gario unrhyw eitemau o鈥檙 fath yng nghist y cerbyd a allai atal cadair olwyn neu gymorth symudedd rhag cael ei storio yno, neu (yn achos cerbydau dynodedig) cario unrhyw eitemau di-angen yn yr ardal eistedd i deithwyr a allai atal defnyddiwr cadair olwyn rhag teithio pan fydd yn eistedd yn ei gadair olwyn.

Yn ogystal, dylai gyrwyr cerbydau dynodedig osgoi cario eitemau o鈥檙 fath a fyddai鈥檔 atal cadair olwyn neu gymorth symudedd rhag cael ei gario yn ardal eistedd teithwyr y cerbyd.

(12.11) Mae鈥檙 gofyniad i beidio 芒 chodi t芒l ychwanegol ar berson anabl yn golygu na ddylai mesurydd gael ei gychwyn cyn, na鈥檌 adael ymlaen, pan fydd y gyrrwr yn cyflawni dyletswyddau sy鈥檔 ofynnol o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010.

13. Adran 165A: dyletswyddau ar yrwyr i gynorthwyo teithiwr i adnabod a dod o hyd i鈥檙 cerbyd

(13.1) Mae adran 165A yn gosod dyletswyddau ar yrwyr i gynorthwyo unrhyw deithiwr anabl i ddod o hyd i鈥檞 tacsi neu gerbyd hurio preifat sydd wedi鈥檌 archebu ymlaen llaw neu ddod o hyd iddo heb godi, neu fwriadu codi, t芒l ychwanegol am wneud hynny.

(13.2) Mae dyletswyddau adran 165A yn gymwys i unrhyw yrrwr tacsi sydd wedi鈥檌 archebu ymlaen llaw ac unrhyw yrrwr cerbyd hurio preifat, p鈥檜n a yw eu cerbyd wedi鈥檌 ddynodi鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn ai peidio, ar yr amod:

• bod y cerbyd wedi鈥檌 logi gan neu ar ran person anabl, neu gan berson arall sy鈥檔 bwriadu mynd gyda鈥檙 person anabl
• bod gyrrwr y cerbyd hurio preifat neu鈥檙 tacsi wedi鈥檌 archebu ymlaen llaw wedi cael gwybod cyn dechrau鈥檙 daith bod angen cymorth ar y teithiwr i adnabod a/neu ddod o hyd i鈥檙 cerbyd hwnnw

(13.3) Dylai awdurdodau annog gyrwyr a/neu weithredwyr i ofyn i bob teithiwr pan fyddant yn archebu (i) a oes angen cymorth arnynt ac, os felly, yna (ii) pa fath o gymorth sydd angen arnynt.

Ni ddylai gyrwyr a gweithredwyr geisio adnabod nam neu anabledd person, dylent ond ceisio adnabod pa fath o gymorth sydd angen iddynt ei ddarparu er mwyn i鈥檙 teithiwr fynd i mewn ac allan o鈥檙 cerbyd, teithio yn y cerbyd, a gadael y cerbyd yn ddiogel ac yn gyfforddus.

(13.4) Er mwyn helpu i gyflawni鈥檙 dyletswyddau yn adran 165A, dylai gyrwyr ymgyfarwyddo 芒鈥檙 dulliau cyfathrebu mwyaf cyffredin y gallai fod eu hangen ar berson er mwyn adnabod a/neu ddod o hyd i鈥檙 cerbyd. Mae鈥檙 dulliau cyfathrebu hyn yn cynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i:

• rhoi cyfarwyddiadau sain ar gyfer teithiwr 芒 nam ar ei olwg (gan alw鈥檙 teithiwr unwaith eu bod yn y man codi)
• rhoi cyfarwyddiadau gweledol (er enghraifft, lliw a rhif cofrestru鈥檙 cerbyd) ar gyfer teithiwr 芒 nam ar ei glyw
• ailadrodd gwybodaeth allweddol ar gyfer teithiwr sydd 芒 nam meddyliol neu wybyddol

(13.5) Yn ymarferol, mae鈥檙 gofyniad i beidio 芒 chodi t芒l ychwanegol ar berson anabl yn golygu na ddylai mesurydd gael ei gychwyn cyn, na鈥檌 adael ymlaen, pan fydd gyrrwr yn cyflawni dyletswyddau sy鈥檔 ofynnol o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010.

14. Adrannau 168 a 170: dyletswyddau ar yrwyr i gario c诺n cymorth

(14.1) Mae adrannau 168 a 170 yn gosod dyletswyddau ar yrwyr tacsis (168) a cherbydau hurio preifat (170) i gario ci cymorth a chaniat谩u iddynt aros gyda鈥檜 defnyddiwr heb wneud, neu gynnig gwneud, t芒l ychwanegol am wneud hynny.

(14.2) Mae鈥檔 drosedd i yrrwr gynnig codi t芒l ychwanegol, yn ogystal 芒 chodi t芒l ychwanegol am gyflawni鈥檙 dyletswyddau yn yr adrannau hyn. Er enghraifft,

rhaid i yrrwr beidio ag ychwanegu gordal at y mesurydd ar gyfer cario ci cymorth. Ni ddylid cychwyn y cloc tacsi nes bod y teithiwr a鈥檙 ci cymorth wedi setlo鈥檔 iawn, ac mae鈥檙 cerbyd yn barod i adael. Yn yr un modd, dylid stopio鈥檙 cloc tacsi cyn gynted ag y cyrhaeddir y gyrchfan, a chyn i unrhyw ddadlwytho ddigwydd.

Troseddau ar gyfer gweithredwyr cerbydau hurio preifat

15. Adran 167A: troseddau ar gyfer gweithredwyr cerbydau hurio breifat os byddant yn gwrthod neu fethu archeb ar gyfer person anabl

(15.1) Mae adran 167A yn ei gwneud yn drosedd i weithredwr cerbydau hurio preifat wrthod neu fethu 芒 derbyn archeb gan berson anabl, neu ar ei ran, oherwydd (i) bod y person yn anabl neu (ii) i atal gyrrwr rhag bod yn ddarostyngedig i鈥檙 dyletswyddau yn adran 164A, 165, neu 165A. Mae hefyd yn ei gwneud yn drosedd i weithredwr cerbyd hurio preifat wneud, neu gynnig gwneud, t芒l ychwanegol am gyflawni unrhyw ddyletswydd a osodir ar yrrwr y cerbyd hurio preifat o dan adran 164A, 165 neu 165A.

(15.2) Dylai Awdurdodau Trwyddedu Lleol fonitro cydymffurfedd gweithredwyr 芒鈥檙 dyletswyddau hyn. Gall fod yn anodd asesu a yw gweithredwr wedi cyflawni trosedd os yw鈥檔 gwrthod archeb er mwyn osgoi gwneud gyrrwr cerbyd hurio preifat yn ddarostyngedig i ddyletswydd o dan adran 164A, 165, neu 165A; er enghraifft, pan fo gyrrwr yn ffit yn feddygol i gyflawni鈥檙 dyletswyddau ond bod y gweithredwr yn gwrthod yr archeb ar y sail y byddai鈥檙 dyletswyddau cymorth yn ymestyn yr amser a gymerir i gwblhau鈥檙 archeb heb unrhyw enillion ariannol ychwanegol.

Gall Awdurdod Trwyddedu Lleol brofi鈥檙 modd y cymhwysir y troseddau hyn fel rhan o ymarfer prynu prawf (ar yr amod bod ganddynt awdurdodiadau ar waith sy鈥檔 ofynnol o dan Ddeddf Pwerau Ymchwilio 2016) neu drwy ddefnyddio data eraill i ddeall tueddiadau mewn archebion sy鈥檔 cael eu gwrthod gan bobl anabl o gymharu ag archebion pobl nad ydynt yn anabl.

(15.3) Yn ogystal 芒 hysbysu gweithredwyr o鈥檜 gofynion cyfreithiol o dan adran 167A, gall Awdurdodau Trwyddedu Lleol hefyd gynnig hyfforddiant i weithredwyr ar:

• holl ddarpariaethau tacsis a cherbydau hurio preifat yn Neddf Cydraddoldeb 2010
• cyfathrebu 芒 phobl anabl

16. Adran 170: troseddau ar gyfer gweithredwyr cerbydau hurio breifat os byddant yn gwrthod neu fethu archeb ar gyfer teithiwr gyda chi cymorth

(16.1) Mae adran 170 yn ei gwneud yn drosedd i weithredwr cerbyd hurio preifat wrthod neu fethu 芒 derbyn archeb gan deithiwr gyda ci cymorth, neu ar ei ran:

• oherwydd y bydd ci cymorth gyda鈥檙 person neu;
• i atal gyrrwr rhag bod yn ddarostyngedig i鈥檙 dyletswyddau yn adran 170 [gweler paragraff 14.1 鈥� 14.2 am ganllawiau ar ddyletswyddau gyrwyr cerbydau hurio preifat i gario c诺n cymorth]

(16.2) Dylai gweithredwyr archebu teithwyr ar gyfer teithwyr gyda ch诺n cymorth fel y byddent ar gyfer unrhyw deithiwr arall, er enghraifft drwy gysylltu 芒鈥檙 gyrrwr agosaf i鈥檙 man casglu, waeth beth fo鈥檙 dewis y gallai fod gan y gyrrwr i beidio 芒 chario ci.

Gorfodi

17. Mesurau trwyddedu ac erlyn

(17.1) Mae鈥檙 llywodraeth yn disgwyl i Awdurdodau Trwyddedu Lleol gymryd camau llym pan fydd gyrwyr neu weithredwyr yn torri eu dyletswyddau o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010.

(17.2) Mae gan Awdurdodau Trwyddedu Lleol bwerau eang i bennu鈥檙 rheolau ar gyfer gweithredu tacsis a cherbydau hurio preifat yn eu priod ardaloedd. Argymhellwn y dylent ddefnyddio鈥檙 pwerau hyn i sicrhau bod gyrwyr neu weithredwyr sy鈥檔 gwahaniaethu yn erbyn teithwyr anabl yn atebol.

(17.3) Os bydd gyrrwr yn cael euogfarn am dorri ei ddyletswyddau o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010, byddai鈥檔 briodol i鈥檙 Awdurdod Trwyddedu Lleol

benderfynu a oedd y gyrrwr yn parhau i fod yn berson addas a phriodol i ddal trwydded gyrrwr tacsi neu gerbyd hurio preifat ai peidio. Barn y llywodraeth yw na fyddai gyrrwr a fethodd yn fwriadol 芒 chydymffurfio 芒鈥檌 ddyletswyddau yn debygol o barhau i fod yn 鈥減erson addas a phriodol鈥� i gael trwydded.

(17.4) Gall Awdurdodau Trwyddedu Lleol hefyd gymryd camau priodol 鈥� fel atal dros dro, dirymu, neu wrthod adnewyddu trwydded 鈥� hyd yn oed pan nad oedd erlyniad yn mynd rhagddo ond lle鈥檙 oedd yr Awdurdod Trwyddedu Lleol o鈥檙 farn bod y gyrrwr yn trin 芒鈥檙 teithiwr anabl yn afresymol.

Atodiad A: Dyletswyddau ar yrwyr tacsi a gyrwyr a gweithredwyr cerbydau hurio preifat o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010

Dyletswyddau ar yrwyr tacsis nad ydynt wedi鈥檜 dynodi yn hygyrch i gadeiriau olwyn

Adran 164A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, gan gynnwys defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Dyletswyddau

• cario鈥檙 teithiwr
• cario eu cadair olwyn (e.e. yng nghist y cerbyd)
• cario eu cymhorthion symudedd
• cymryd camau rhesymol i gludo鈥檙 teithiwr yn ddiogel ac yn gyfforddus
• darparu cymorth symudedd rhesymol
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l am gyflawni鈥檙 dyletswyddau uchod

Amddiffyniadau

• na allai鈥檙 gyrrwr fod wedi gwybod yn rhesymol fod y teithiwr yn anabl (er mwyn cydymffurfio 芒鈥檙 dyletswyddau)
• ni fyddai wedi bod yn bosibl nac yn rhesymol i鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario鈥檔 ddiogel yn y cerbyd
• ni fyddai wedi bod yn rhesymol o dan yr holl amgylchiadau i鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario yn y cerbyd
• ni allai鈥檙 gyrrwr fod wedi gwybod yn rhesymol fod angen cymorth symudedd o鈥檙 math yr oedd ei angen ar y teithiwr

Adran 165A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, gan gynnwys defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Dyletswyddau

Mae鈥檙 dyletswyddau hyn ond yn berthnasol os yw鈥檙 tacsi wedi鈥檌 archebu ymlaen llaw.

• cymryd unrhyw gamau sy鈥檔 rhesymol i gynorthwyo鈥檙 teithiwr i adnabod a dod o hyd i鈥檙 cerbyd sydd wedi鈥檌 logi
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am gydymffurfio 芒鈥檙 ddyletswydd uchod

Amddiffyniadau

• nid yw gyrrwr y tacsi sydd wedi鈥檌 archebu ymlaen llaw wedi cael gwybod cyn dechrau taith y teithiwr bod angen cymorth ar y teithiwr i adnabod neu ddod o hyd i鈥檙 cerbyd hwnnw

Adran 168

Teithiwr anabl

Teithwyr gyda ch诺n cymorth.

Dyletswyddau

• cario ci鈥檙 person anabl a chaniat谩u iddo aros gyda鈥檙 person hwnnw
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am wneud hynny

Amddiffyniadau

Nid oes unrhyw amddiffyniadau ar gyfer yr adran hon.

Dyletswyddau a throseddau ar ar yrwyr cerbydau hurio preifat nad ydynt wedi鈥檜 dynodi yn hygyrch i gadeiriau olwyn

Adran 164A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, gan gynnwys defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Dyletswyddau

• cario鈥檙 teithiwr
• cario eu cadair olwyn (e.e. yng nghist y cerbyd)
• cario eu cymhorthion symudedd
• cymryd camau rhesymol i gario鈥檙 teithiwr yn ddiogel ac yn gyfforddus
• darparu cymorth symudedd rhesymol
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l am gyflawni鈥檙 dyletswyddau uchod

Amddiffyniadau

• na allai鈥檙 gyrrwr fod wedi gwybod yn rhesymol fod y teithiwr yn anabl (er mwyn cydymffurfio 芒鈥檙 dyletswyddau)
• ni fyddai wedi bod yn bosibl nac yn rhesymol i鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario鈥檔 ddiogel yn y cerbyd
• ni fyddai wedi bod yn rhesymol o dan yr holl amgylchiadau i鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario yn y cerbyd
• ni allai鈥檙 gyrrwr fod wedi gwybod yn rhesymol fod angen cymorth symudedd o鈥檙 math ar y teithiwr

Adran 165A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, gan gynnwys defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Dyletswyddau

• cymryd unrhyw gamau sy鈥檔 rhesymol i gynorthwyo鈥檙 teithiwr i adnabod a dod o hyd i鈥檙 cerbyd sydd wedi鈥檌 logi
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am gydymffurfio 芒鈥檙 ddyletswydd uchod

Amddiffyniadau

*nid yw gyrrwr y cerbyd hurio preifat wedi cael gwybod cyn dechrau taith y teithiwr yn y cerbyd bod angen cymorth ar y teithiwr i adnabod neu ddod o hyd i鈥檙 cerbyd hwnnw

Adran 170

Teithiwr anabl

Teithwyr gyda ch诺n cymorth.

Troseddau

Mae gyrrwr yn cyflawni trosedd drwy:

• methu neu wrthod gwneud archeb a dderbynnir gan y gweithredwr:
  • os bydd yr archeb yn cael ei wneud gan, ar neu ar ran, berson anabl
  • y rheswm dros fethu neu wrthod y teithiwr yw bod ci cymorth gan y person anabl
• gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am gario ci cymorth

Amddiffyniadau

Nid oes unrhyw amddiffyniadau ar gyfer yr adran hon.

Dyletswyddau ar yrwyr tacsis dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn

Adran 164A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, ac eithrio defnyddwyr cadeiriau olwyn

Dyletswyddau

• cario鈥檙 teithiwr
• cario eu cymhorthion symudedd
• cymryd camau rhesymol i gario鈥檙 teithiwr yn ddiogel ac yn gyfforddus
• darparu cymorth symudedd rhesymol
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l am gyflawni鈥檙 dyletswyddau uchod

Amddiffyniadau

• na allai鈥檙 gyrrwr fod wedi gwybod yn rhesymol fod y teithiwr yn anabl (er mwyn cydymffurfio 芒鈥檙 dyletswyddau)
• ni fyddai wedi bod yn bosibl nac yn rhesymol i鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario鈥檔 ddiogel yn y cerbyd
• ni fyddai wedi bod yn rhesymol o dan yr holl amgylchiadau i鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario yn y cerbyd
• ni allai鈥檙 gyrrwr fod wedi gwybod yn rhesymol fod angen cymorth symudedd o鈥檙 math ar y teithiwr

Adran 165

Teithiwr anabl

Defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Dyletswyddau:

• cario鈥檙 teithiwr pan fydd yn y gadair olwyn
• os yw鈥檙 teithiwr yn dewis eistedd mewn sedd deithiwr, i gario鈥檙 gadair olwyn (e.e. yng nghist y cerbyd)
• cario eu cymhorthion symudedd
• cymryd y camau angenrheidiol i gario鈥檙 teithiwr yn ddiogel ac yn gyfforddus
• darparu cymorth symudedd rhesymol
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l am gyflawni鈥檙 dyletswyddau uchod

Amddiffyniadau

• ni fyddai wedi bod yn bosibl i鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario鈥檔 ddiogel yn y cerbyd
• ni fyddai wedi bod yn rhesymol o dan yr holl amgylchiadau i鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario yn y cerbyd

Adran 165A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, gan gynnwys defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Dyletswyddau

Mae鈥檙 dyletswyddau hyn ond yn berthnasol os yw鈥檙 tacsi wedi鈥檌 archebu ymlaen llaw:

• cymryd unrhyw gamau sy鈥檔 rhesymol i gynorthwyo鈥檙 teithiwr i nodi a dod o hyd i鈥檙 cerbyd sydd wedi鈥檌 logi
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am gydymffurfio 芒鈥檙 ddyletswydd uchod

Amddiffyniadau

• nid yw gyrrwr y tacsi sydd wedi鈥檌 archebu ymlaen llaw wedi cael gwybod cyn dechrau taith y teithiwr bod angen cymorth ar y teithiwr i adnabod neu ddod o hyd i鈥檙 cerbyd hwnnw

Adran 168

Teithiwr anabl

Teithwyr gyda ch诺n cymorth.

Dyletswyddau

• cario ci鈥檙 person anabl a chaniat谩u iddo aros gyda鈥檙 person hwnnw
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am wneud hynny

Amddiffyniadau

Nid oes unrhyw amddiffyniadau ar gyfer yr adran hon.

Dyletswyddau a throseddau ar yrwyr cerbydau hurio preifat dynodedig sy鈥檔 hygyrch i gadeiriau olwyn

Adran 164A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, ac eithrio defnyddwyr cadeiriau olwyn

Dyletswyddau

• cario鈥檙 teithiwr
• cario eu cymhorthion symudedd
• cymryd camau rhesymol i gario鈥檙 teithiwr yn ddiogel ac yn gyfforddus
• darparu cymorth symudedd rhesymol
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l am gyflawni鈥檙 dyletswyddau uchod

Amddiffyniadau

• na allai鈥檙 gyrrwr fod wedi gwybod yn rhesymol fod y teithiwr yn anabl (er mwyn cydymffurfio 芒鈥檙 dyletswyddau)
• ni fyddai wedi bod yn bosibl nac yn rhesymol i鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario鈥檔 ddiogel yn y cerbyd
• ni fyddai wedi bod yn rhesymol o dan yr holl amgylchiadau i鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario yn y cerbyd
• ni allai鈥檙 gyrrwr fod wedi gwybod yn rhesymol fod angen cymorth symudedd o鈥檙 math ar y teithiwr

Adran 165

Teithiwr anabl

Defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Dyletswyddau

• cario鈥檙 teithiwr pan fydd yn y gadair olwyn
• os yw鈥檙 teithiwr yn dewis eistedd mewn sedd deithiwr, i gario鈥檙 gadair olwyn (e.e. yng nghist y cerbyd)
• cario eu cymhorthion symudedd
• cymryd y camau angenrheidiol i gario鈥檙 teithiwr yn ddiogel ac yn gyfforddus
• darparu cymorth symudedd rhesymol
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l am gyflawni鈥檙 dyletswyddau uchod

Amddiffyniadau

• ni fyddai wedi bod yn bosibl i鈥檙 gadair olwyn neu鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario鈥檔 ddiogel yn y cerbyd
• ni fyddai wedi bod yn rhesymol o dan yr holl amgylchiadau i鈥檙 cymhorthion symudedd gael eu cario yn y cerbyd

Adran 165A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, gan gynnwys defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Dyletswyddau

• cymryd unrhyw gamau sy鈥檔 rhesymol i gynorthwyo teithiwr i adnabod a dod o hyd i鈥檙 cerbyd sydd wedi鈥檌 logi
• peidio 芒 gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am gydymffurfio 芒鈥檙 ddyletswydd uchod

Amddiffyniadau

• nid yw gyrrwr y cerbyd hurio preifat wedi cael gwybod cyn dechrau taith y teithiwr yn y cerbyd bod angen cymorth ar y teithiwr i adnabod neu ddod o hyd i鈥檙 cerbyd hwnnw

Adran 170

Teithiwr anabl

Teithwyr gyda ch诺n cymorth.

Troseddau

• methu neu wrthod derbyn archeb a dderbynnir gan y gweithredwr:
  • os bydd yr archeb yn cael ei gwneud gan, ar neu ar ran, berson anabl
  • y rheswm dros fethu neu wrthod yw bod gan y person anabl gi cymorth
• gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am gario ci cymorth

Amddiffyniadau

Nid oes unrhyw amddiffyniadau ar gyfer yr adran hon.

Troseddau ar weithredwyr Cerbydau Hurio Preifat

Adran 167A

Teithiwr anabl

Unrhyw deithiwr anabl, gan gynnwys defnyddwyr cadeiriau olwyn.

Troseddau

• methu neu wrthod derbyn archeb ar gyfer y cerbyd os:
  • Bydd yr archeb yn cael ei gwneud gan, neu ar ran, berson anabl
  • y rheswm dros fethu neu wrthod yw:
    • bod y person yn anabl neu
    • i atal y gyrrwr rhag cael ei wneud yn ddarostyngedig i ddyletswydd yn adran 164A, 165, neu 165A
• gwneud, neu gynnig gwneud, unrhyw d芒l ychwanegol am gyflawni unrhyw ddyletswydd ar y gyrrwr o dan adran 164A, 165, neu 165A

Amddiffyniadau

• roedd yn rhesymol i beidio 芒 derbyn yr archeb oherwydd diffyg cerbydau addas

Adran 170

Teithiwr anabl

Teithwyr gyda ch诺n cymorth.

Troseddau

• methu neu wrthod derbyn archeb ar gyfer y cerbyd os:
  • y rheswm dros fethu neu wrthod yw:
    • bod ci cymorth gyda鈥檙 person
    • i atal y gyrrwr rhag cael ei wneud yn ddarostyngedig i ddyletswydd yn adran 170
• codi, neu gynnig codi, t芒l ychwanegol am gario ci cymorth

Amddiffyniadau:

Nid oes unrhyw amddiffyniadau ar gyfer yr adran hon.