天美影院

Rhagair gweinidogol

O ran marwolaethau a salwch yn y Deyrnas Unedig, un o鈥檙 prif achosion y gellir ei osgoi yw ysmygu. Mae鈥檙 llywodraeth hon o blaid mynd i鈥檙 afael ag effeithiau niweidiol tybaco i wneud ysmygu鈥檔 hen hanes. Yn 2019 fe wnaethom addo gwneud Lloegr yn 鈥榙di-fwg鈥� erbyn 2030 鈥� cyflawnir hyn pan fydd nifer yr achosion o ysmygu ymhlith oedolion yn gostwng i 5% neu lai.

Ym mis Hydref 2023, aethom ymhellach fyth gyda 鈥楽topping the start: our new plan to create a smokefree generation鈥�, a oedd yn cyhoeddi ystod o fesurau i daclo effeithiau niweidiol ysmygu. Mae hyn yn cynnwys ein bwriad i gyflwyno deddfwriaeth sy鈥檔 golygu na fydd cynhyrchion tybaco byth ar werth yn gyfreithlon i neb a aned ar neu ar 么l 1 Ionawr 2009.

Gyda phob cam a gymerwn tuag at genhedlaeth ddi-fwg, mae鈥檔 rhaid i ni barhau 芒鈥檔 hymdrechion i fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 troseddwyr sy鈥檔 ceisio tanseilio ein cynnydd. Yn 么l amcangyfrif CThEF, roedd y farchnad anghyfreithlon wedi achosi colled o 拢2.8 biliwn mewn toll tybaco, a TAW gysylltiedig, yn 2021 i 2022. Mae elw鈥檙 math hwn o drosedd yn ariannu ymdrechion i smyglo arfau, smyglo cyffuriau a hyd yn oed smyglo pobl ledled y byd. Mae鈥檔 rhaid i ni fynd i鈥檙 afael 芒 chanser y grwpiau troseddau cyfundrefnol yr un mor ddiflino 芒鈥檔 hymdrechion i daclo effaith niweidiol ysmygu ei hun.

Lansiodd CThEF ei strategaeth gyntaf i daclo tybaco anghyfreithlon yn 2000. Mae hon, a strategaethau eraill wedi hynny gyda Llu鈥檙 Ffiniau, wedi lleihau鈥檙 bwlch toll amcangyfrifedig ar gyfer sigar茅ts draean (o 16.9% yn 2005 i 11% yn 2021 i 2022) ac mae wedi haneru鈥檙 gyfran ar gyfer tybaco rholio 芒 llaw (o 65.2% i 33.5% dros yr un cyfnod). Roedd ein strategaeth ddiwethaf a gyhoeddwyd yn 2015 wedi gyrru deddfwriaeth, sancsiynau, rheolaethau a gweithrediadau newydd a beiddgar yn eu blaenau i fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 fasnach anghyfreithlon.

Heddiw, rydym yn mynd hyd yn oed ymhellach. Bydd ein strategaeth newydd yn targedu bylchau ar bob cam o鈥檙 gadwyn gyflenwi, gan ein cadw sawl cam o flaen y troseddwyr.聽

Mae鈥檙 strategaeth:

• yn gosod ein dull hollgynhwysol newydd - sy鈥檔 targedu鈥檙 galw am y fasnach anghyfreithlon (sef y defnyddwyr y mae troseddwyr yn ceisio manteisio arnynt) yn ogystal 芒鈥檙 cyflenwad (sef y troseddwyr eu hunain) ei hun

• am gael dros 拢100 miliwn o gyllid newydd dros y 5 mlynedd nesaf i hybu gallu CThEF a Llu鈥檙 Ffiniau i gymryd camau gorfodi

• yn sefydlu Tasglu Tybaco Anghyfreithlon drawslywodraethol newydd 鈥� gan gyfuno arbenigedd sawl asiantaeth o ran gweithrediadau, ymchwiliadau a chuddwybodaeth, a gwella ein gallu i darfu ar droseddau cyfundrefnol

Er mwyn taclo tybaco anghyfreithlon, mae鈥檔 rhaid i bob rhan o鈥檙 llywodraeth sefyll ynghyd. Mae鈥檙 strategaeth hon yn cryfhau鈥檙 cydweithio effeithiol sydd eisoes yn digwydd rhwng CThEF, Llu鈥檙 Ffiniau a鈥檙 Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol , i yrru camau gorfodi yn eu blaenau ym mhob maes ac i ddod 芒鈥檙 broblem o dybaco anghyfreithlon i stop.

Gareth Davies AS, Ysgrifennydd y Siecr i鈥檙 Trysorlys

Rhagarweiniad

鈥淢ae tybaco anghyfreithlon yn camfanteisio ar y rhai mwyaf difreintiedig yn ein cymuned, ac yn chwalu iechyd a gobaith鈥� 鈥� Javed Khan, Adolygiad Annibynnol i鈥檙 targed o wneud ysmygu鈥檔 hen hanes (鈥楳aking Smoking Obsolete鈥�), Mehefin 2022

Mae tybaco yn niweidio ein hiechyd, ein cynhyrchiant, a鈥檔 heconomi. Mae鈥檙 niwed yn rhemp ac mae tystiolaeth gadarn ohono. Yn 2019 ymrwymodd y llywodraeth i wneud Lloegr yn ddi-fwg erbyn 2030 - cyflawnir hyn pan fydd nifer yr achosion o ysmygu ymhlith oedolion yn gostwng i 5% neu lai. Er mwyn cefnogi鈥檙 uchelgais hwn, ym mis Hydref 2023 nododd y llywodraeth ei bwriad i greu 鈥榗enhedlaeth ddi-fwg鈥�. Mae hyn yn golygu na fydd cynhyrchion tybaco byth ar werth yn gyfreithlon i neb a aned ar neu ar 么l 1 Ionawr 2009.

Er mwyn atal pobl rhag ysmygu, rydym hefyd wedi datblygu un o gyfundrefnau trethiant uchaf y byd mewn perthynas 芒 thybaco. Mae鈥檙 cyfraddau uchel hyn yn gwneud tybaco鈥檔 llai fforddiadwy, ac mae wedi helpu i leihau nifer yr achosion o ysmygu yn y DU o 26% yn 2000 i 12.9% yn 2022.

Fodd bynnag, mae tybaco anghyfreithlon yn tanseilio鈥檙 ymdrechion hyn. Mae鈥檙 fasnach anghyfreithlon yn cynnwys amrywiaeth o gynhyrchion tybaco sy鈥檔 cael eu gwerthu yn anghyfreithlon, yn aml i ddefnyddwyr dan oed, heb dalu trethi (TAW a tholl ecs茅is).聽 Mae鈥檔 darparu cyflenwad rhad o dybaco sydd heb ei reoleiddio a hynny i鈥檙 rheiny a allai, fel arall, gael eu rhwystro gan y gost.

Mae鈥檙 fasnach tybaco anghyfreithlon yn dwyn cwsmeriaid o鈥檙 busnesau hynny sy鈥檔 gweithredu yn unol 芒鈥檙 gyfraith. Mae鈥檔 ariannu troseddau cyfundrefnol eraill gyda鈥檌 helw ac yn cynyddu鈥檙 baich ar drethdalwyr gonest. Yn 么l amcangyfrif CThEF, roedd y farchnad anghyfreithlon wedi achosi colled o 拢2.8 biliwn mewn toll tybaco, a TAW gysylltiedig,聽 yn 2021 i 2022. Mae effeithiau鈥檙 farchnad anghyfreithlon yn bwrw鈥檙 rhai mwyaf difreintiedig yn ein cymunedau yn drymach, gyda dros hanner o鈥檙 rheiny sy鈥檔 ysmygu tybaco anghyfreithlon yn dod o鈥檙 grwpiau economaidd-gymdeithasol mwyaf amddifad.

Mae twyll tybaco yn bodoli ledled y byd ac mae marchnad y DU yn cynrychioli ond cyfran fach o鈥檙 galw byd-eang am gynnyrch anghyfreithlon. Mae鈥檙 ystod eang o gyflenwyr a grwpiau troseddau cyfundrefnol (OCGau) sy鈥檔 gweithredu ar draws ffiniau yn ei gwneud hi鈥檔 anodd cyfyngu ar lif nwyddau i mewn i鈥檙 DU; mae cyflenwad anghyfreithlon ar gael yn ddidrafferth ledled y byd ac mae鈥檙 elw sydd ar gael ohono鈥檔 denu nifer fawr o droseddwyr. Rydym yn gwybod hyn ac yn cymryd camau priodol, gan weithio mewn partneriaeth ar draws y llywodraeth i stopio cynnyrch rhag cael eu cynhyrchu wrth y ffynhonnell, wrth atafaelu cynnyrch anghyfreithlon wrth ein ffiniau ac yn ein siopau, ac wrth gosbi鈥檙 troseddwyr sy鈥檔 rhan o鈥檙 fasnach tybaco anghyfreithlon.

Y diweddaraf

Mae鈥檙 llywodraeth wedi addo gweithredu ar werthiant tybaco anghyfreithlon mewn strategaethau olynol ers 2000. Roedd strategaeth ddiwethaf CThEF a Llu鈥檙 Ffiniau, 鈥�Tackling illicit tobacco: From leaf to light鈥� (鈥楲eaf to Light鈥�) a lansiwyd yn 2015, yn nodi鈥檙 nodau canlynol dros dargedu, dal a chosbi鈥檙 rheiny sy鈥檔 rhan o鈥檙 farchnad tybaco anghyfreithlon:

1. creu amgylchedd byd-eang digroeso ar gyfer twyll tybaco drwy rannu cuddwybodaeth a newid polis茂au

2. mynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 twyll ar bob pwynt yn y gadwyn gyflenwi anghyfreithlon, o鈥檙 gwaith cynhyrchu i鈥檙 gwaith manwerthu

3. codi ymwybyddiaeth y cyhoedd o鈥檙 cysylltiadau rhwng tybaco anghyfreithlon a throseddu cyfundrefnol er mwyn troi pobl yn erbyn twyll yn y DU

4. defnyddio鈥檙 sancsiynau sydd gennym i鈥檙 eithaf a, lle bo angen, ddatblygu rhai llymach

Yn ogystal 芒 gwella鈥檙 ffordd rydym yn gweithredu, rydym hefyd wedi parhau i ddefnyddio鈥檙 ystod lawn o sancsiynau sydd ar gael i fynd i鈥檙 afael 芒 thwyll drwy gydol y gadwyn gyflenwi. O fis Ebrill 2015 i fis Mawrth 2023, mae hyn wedi arwain at y canlynol:

• 拢10 biliwn: o dderbyniadau treth tybaco yn 2022 i 2023

• 10.6 biliwn: o sigar茅ts wedi鈥檜 hatafaelu gan CThEF a Llu鈥檙 Ffiniau lle nad oedd toll y DU wedi鈥檌 thalu arnynt

• 1,600 tunnell: o dybaco rholio 芒 llaw wedi鈥檌 atafaelu gan CThEF a Llu鈥檙 Ffiniau lle nad oedd toll y DU wedi鈥檌 thalu

• 1,571: o bobl wedi鈥檜 cael yn euog o droseddau tybaco

• 8,000: o asesiadau i adennill toll ecs茅is oedd heb ei thalu

• 9,304: o gosbau am gamwedd ecs茅is wedi鈥檜 rhoi am droseddau tybaco

• 拢298 miliwn: gwerth y cosbau a鈥檙 asesiadau a godwyd

Drwy 鈥楲eaf to Light鈥� rydym wedi:

• cadarnhau Protocol Sefydliad Iechyd y Byd (WHO) i Gael Gwared 芒鈥檙 Fasnach Anghyfreithlon mewn Cynhyrchion Tybaco (y Protocol). Mae鈥檙 Protocol yn darparu cyfres o fesurau sydd 芒鈥檙 nod o leihau鈥檙 fasnach mewn tybaco anghyfreithlon, gan gynnwys lansio system olrhain fyd-eang

• cryfhau ein rhwydwaith o Swyddogion Cyswllt Troseddau Cyllidol, gyda 45 o swyddogion wedi鈥檜 lleoli mewn 38 o wledydd, gyda chyrhaeddiad byd-eang drwy gael rhanbarthau i weithio gyda鈥檌 gilydd. Mae鈥檙 swyddogion hyn yn gweithio鈥檔 agos gydag awdurdodau tramor i gau鈥檔 dynn ar y fasnach tybaco anghyfreithlon

• arwain y ffordd drwy fod yn un o fabwysiadwyr byd-eang cyntaf o system olrhain ar gyfer cynhyrchion tybaco

• cryfhau ein gwaith rheoleiddio i dargedu risgiau a bylchau newydd yn ein rheolaethau, drwy gyflwyno鈥檙 Cynllun Cymeradwyo Tybaco Crai yn 2017, a鈥檙 Cynllun Trwyddedu ar gyfer Gweithgynhyrchu Cynhyrchion Tybaco yn 2018

• lansio鈥檙 Ganolfan Cydlynu Cuddwybodaeth Weithredol Tybaco (TOICC), t卯m amlddisgyblaethol ac amlasiantaethol gydag aelodau o dimau Risg a Chuddwybodaeth CThEF, timau Gwasanaeth Ymchwilio i Dwyll, a Llu鈥檙 Ffiniau. Prif nod TOICC yw dod i hyd i gyfleoedd tactegol i wrthsefyll gweithgareddau OCG

• lansio Ymgyrch CeCe, sef menter sy鈥檔 canolbwyntio ei hymdrechion ar darfu ar y fasnach tybaco anghyfreithlon ar lefel manwerthu leol. Gan ddod ag awdurdodau lleol, y sawl sy鈥檔 gorfodi鈥檙 gyfraith, a Safonau Masnach Cenedlaethol ynghyd, mae Ymgyrch CeCe wedi ei gwneud yn bosibl i dybaco anghyfreithlon o safleoedd manwerthu a phreswyl ledled Cymru, Lloegr a鈥檙 Alban gael ei atafaelu, gan darfu ar y farchnad ac atal twyll

• arwain adolygiad o鈥檙 holl sancsiynau sydd ar gael, ac wedi cyflwyno sancsiynau a phwerau newydd, cryfach i Safonau Masnach yn 2023 o ran tybaco anghyfreithlon sy鈥檔 cael ei ddosbarthu ar y stryd

Astudiaethau achos

Gwnaethom gyflwyno rheolaethau newydd i鈥檔 helpu i fynd i鈥檙 afael 芒 thwyll

Mae systemau olrhain yn olrhain cynhyrchion tybaco o鈥檙 cam gweithgynhyrchu i鈥檙 cam manwerthu. Mae鈥檙 system yn y DU a gyflwynwyd yn 2021 yn ei gwneud yn ofynnol i bob pecyn o sigar茅ts a thybaco rholio 芒 llaw sydd am gyrraedd marchnad y DU gael ei farcio 芒 chod adnabod unigryw (UID) a gofynion pecynnu a marcio diogelwch penodol. Yna, caiff y cynnyrch ei olrhain ar bob pwynt yn y gadwyn gyflenwi drwy sganio鈥檙 UID, o鈥檙 cam gweithgynhyrchu i fewnforio ac yna i鈥檙 cam dosbarthu a gwerthu. Gan ddefnyddio鈥檙 label diogelwch ac UID, gall swyddogion nodi鈥檔 gyflym ai pecyn o sigar茅ts go iawn sydd dan sylw. Yn ogystal 芒 chynyddu effeithlonrwydd gwiriadau ar lawr gwlad, mae鈥檙 system hefyd yn ein galluogi i olrhain tueddiadau ehangach mewn smyglo tybaco a dosbarthu tybaco.

Rydym yn gweithio鈥檔 rhyngwladol i dargedu grwpiau troseddau cyfundrefnol sy鈥檔 cynhyrchu ac yn cyflenwi tybaco anghyfreithlon ar gyfer marchnad y DU

Enghraifft: drwy ein Rhwydwaith Cyswllt Troseddau Cyllidol, roedd CThEF yn cydweithio 芒 chyrff gorfodi鈥檙 gyfraith yng Ngwlad Pwyl i dynnu gr诺p troseddau rhyngwladol i lawr a oedd yn ymwneud ag ystod o droseddau gan gynnwys smyglo sigar茅ts, ar raddfa fawr, i鈥檙 DU. Roedd CThEF yn gefn i鈥檙 ymchwiliad yng Ngwlad Pwyl drwy ddarparu cuddwybodaeth a thystiolaeth o weithgareddau鈥檙 gr诺p yn y DU yn ogystal 芒 chynhyrchion penodol oedd wedi鈥檜 hatafaelu.

Ym mis Chwefror 2023, lansiodd awdurdodau Gwlad Pwyl gyrchoedd cydgysylltiedig ledled Gwlad Pwyl, gan arestio 25 o bobl dan amheuaeth, chwilio 47 safle ac atafaelu peiriannau sigar茅ts, sigar茅ts, arfau saethu, bwledi a chetris, cyffuriau ac arian parod. Mae鈥檙 achos hwn yn dangos difrifoldeb y troseddau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 thybaco anghyfreithlon, ond hefyd y llwyddiant a ddaw yn sgil ein cydweithrediad rhyngwladol.

Rydym yn targedu smyglwyr mynych wrth y ffin ac o fewn y DU

Ym mis Mehefin 2022, cipiodd Llu鈥檙 Ffiniau dros 99 miliwn o sigar茅ts anghyfreithlon ym Mhorthladd Hull. Dyma oedd yr atafaeliad unigol mwyaf erioed o sigar茅ts mewn porthladd yn y DU. Roedd y troseddwyr wedi pacio 8 cynhwysydd yn llawn sigar茅ts anghyfreithlon a鈥檜 cludo i鈥檙 DU drwy鈥檙 Emiraethau Arabaidd Unedig. Aeth CThEF yn ei flaen i arestio nifer o bobl mewn perthynas 芒鈥檙 atafaeliad hwn.

Dyma un enghraifft yn unig o鈥檙 gwaith wrth y ffin, lle bo Llu鈥檙 Ffiniau a CThEF yn cyfuno i rannu cuddwybodaeth, cynnal gwaith proffilio i ddod o hyd i gynhyrchion tybaco anghyfreithlon ac erlyn y rhai sy鈥檔 gyfrifol. Arweiniodd y gwaith hwn at atafaelu cymaint 芒 thros biliwn o sigar茅ts wrth y ffin yn 2021 i 2022.

Rydym yn targedu鈥檙 manwerthwyr sy鈥檔 hwyluso鈥檙 twyll

Mae CThEF yn gweithio鈥檔 agos gyda Safonau Masnach i darfu ar y fasnach tybaco anghyfreithlon ar lefel fanwerthu 鈥� sef Ymgyrch CeCe. Dechreuodd y gwaith hwn ym mis Ionawr 2021 ac mae eisoes wedi arwain at atafaelu dros 28 miliwn o sigar茅ts anghyfreithlon a bron i 8 tunnell o dybaco rholio 芒 llaw anghyfreithlon yn ystod y ddwy flynedd gyntaf.

Sancsiynau newydd i fynd i鈥檙 afael ag osgoi toll ar dybaco anghyfreithlon

Cyflwynwyd pwerau cryfach i frwydro yn erbyn tybaco anghyfreithlon ym mis Gorffennaf 2023, gan gynnwys cosbau o hyd at 拢10,000 i unrhyw fusnesau ac unigolion sy鈥檔 cael eu dal yn gwerthu cynhyrchion tybaco anghyfreithlon.

Mae hyn yn adeiladu ar y gwaith cydweithio llwyddiannus sydd wrthi鈥檔 digwydd rhwng CThEF a Safonau Masnach.聽O dan y pwerau cryfach hyn, mae Safonau Masnach yn gallu gwneud atgyfeiriadau at CThEF lle maent yn dod o hyd i dystiolaeth o achosion sy鈥檔 mynd yn groes i鈥檙 system Olrhain Tybaco.

Mae CThEF yn rheoli鈥檙 gwaith o weinyddu a chyhoeddi鈥檙 sancsiynau perthnasol o dan y pwerau newydd.

Tueddiadau diweddar

Mae cefndir ehangach gwaith CThEF i fynd i鈥檙 afael 芒 thybaco anghyfreithlon wedi esblygu ers cyhoeddi 鈥楲eaf to Light鈥�:

• mae nifer yr achosion o ysmygu yn y DU wedi gostwng yn sylweddol o 17.2% yn 2015 i 12.9% yn 2022 (tua 6.4 miliwn o bobl). Mae camau gweithredu鈥檙 llywodraeth wedi bod yn sbardun pwysig i鈥檙 dirywiad hwn a bydd yn mynd ymhellach yn fuan. Ym mis Hydref 2023, cyhoeddodd yr Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol ei phapur gorchymyn, 鈥楽topping the start: our new plan to create a smokefree generation鈥�. Bydd hyn yn ei gwneud hi鈥檔 drosedd i gynhyrchion tybaco fod ar werth yn gyfreithlon i unrhyw un a aned ar neu ar 么l 1 Ionawr 2009. Mae hanes yn dangos bod ein mesurau wedi鈥檜 targedu, p鈥檜n ai wedi鈥檜 cyflwyno gennym drwy reolaethau cyfreithiol tynnach neu orfodaeth gryfach, wedi cael effaith gadarnhaol ar fynd i鈥檙 afael 芒 phroblemau tybaco anghyfreithlon. Bydd y strategaeth hon, a鈥檙 buddsoddiad cynyddol mewn asiantaethau gorfodi o dros 拢100 miliwn dros gyfnod o 5 mlynedd, yn rhoi hwb pellach i asiantaethau fel safonau masnach lleol, CThEF a Llu鈥檙 Ffiniau i gwtogi ar nifer y cyfleoedd sydd ar gael i droseddwyr
• er gwaethaf rheolaethau a llwyddiannau llymach ers 鈥楲eaf to Light鈥�, mae amcangyfrifon o ran bwlch treth CThEF a chuddwybodaeth ehangach yn awgrymu bod bwlch y doll tybaco heb symud rhyw lawer ers 2015 (15.6% yn 2015 i 2016 i 17.7% yn 2021 i 2022). Mae鈥檙 sefyllfa sefydlog hon yn awgrymu, ni waeth faint rydyn ni鈥檔 cryfhau ein strategaeth bresennol, y bydd y cyflenwad bob amser yn dod o hyd i ffordd o gyrraedd y farchnad lle bo galw amdano. Mae鈥檙 elw sydd ar gael yn y fasnach tybaco anghyfreithlon fyd-eang yn golygu y bydd OCGau yn mynd i drafferth fawr i gynnal y cyflenwad, a鈥檜 bod yn barod i addasu鈥檔 gyson i reolaethau tynn, a鈥檜 bod yn gallu goresgyn unrhyw rwystrau鈥檔 sydyn
• mae鈥檔 ymddangos nad yw datblygiadau pellgyrhaeddol fel ymadawiad y DU o鈥檙 UE, pandemig COVID-19, na鈥檙 pwysau costau byw wedi effeithio ar y risg gyffredinol a achosir gan dybaco anghyfreithlon. Mae鈥檔 ymddangos bod y galw am dybaco anghyfreithlon wedi aros yn gyson er gwaethaf y digwyddiadau gwleidyddol a byd-eang hyn

• bu rhai newidiadau i鈥檙 math o gynnyrch sy鈥檔 ffurfio鈥檙 farchnad anghyfreithlon:

  • ar hyn o bryd mae鈥檙 farchnad anghyfreithlon ar gyfer sigar茅ts yn cael ei dominyddu gan sigar茅ts gwyn, ffug a rhad, sydd bron i gyd yn cael eu cynhyrchu y tu allan i鈥檙 DU ac wedi鈥檜 smyglo i mewn fel cynnyrch gorffenedig. Mae nifer y sigar茅ts go iawn sy鈥檔 cael eu smyglo ond yn gwneud rhan fach o鈥檙 farchnad
  • yn bennaf, mae鈥檙 farchnad anghyfreithlon ar gyfer tybaco rholio 芒 llaw yn cynnwys cynnyrch ffug sy鈥檔 cael ei gynhyrchu鈥檔 anghyfreithlon yn y DU, a hefyd gynhyrchion tybaco go iawn sy鈥檔 cael eu smyglo i mewn i鈥檙 DU o鈥檙 gwledydd Ewropeaidd hynny sydd 芒 chyfraddau toll is. Mae cynnydd yng nghynhyrchiad anghyfreithlon y DU yn tarddu鈥檔 bennaf o鈥檙 cyn lleied o arbenigedd ac offer sydd eu hangen i wneud tybaco rholio 芒 llaw, ynghyd 芒鈥檙 elw mawr y mae modd ei wneud drwy gynhyrchu鈥檙 cynnyrch o fewn cyrraedd hawdd y farchnad arfaethedig
  • mae鈥檙 defnydd o dybaco shisha yn parhau i dyfu o fewn y DU. Er bod y dreth sydd yn y fantol yn llawer is ar hyn o bryd nag ar gyfer sigar茅ts a thybaco rholio 芒 llaw, mae marchnad anghyfreithlon o smyglo tybaco shisha o dramor ac mae hefyd yn cael ei weithgynhyrchu鈥檔 anghyfreithlon yn y DU

Er gwaethaf ein llwyddiannau wrth fynd i鈥檙 afael 芒 thybaco anghyfreithlon ers 鈥楲eaf to Light鈥�, mae鈥檙 datblygiadau a鈥檙 tueddiadau hyn yn awgrymu bod angen rhai newidiadau i鈥檔 dull o fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 heriau:

• dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf mae cysondeb y gwerthiant anghyfreithlon, yn hytrach na dirywiad ohono, yn awgrymu ein bod bellach, o bosib, wedi cyrraedd talcen caled o ran y rheiny sy鈥檔 defnyddio tybaco anghyfreithlon yn selog. Cyn belled 芒 bod y galw hwn yn parhau, bydd OCGau yn parhau i fynd i drafferth fawr i gynnal y cyflenwad. Yn yr amgylchiadau hyn, mae鈥檔 debyg mai lleihau鈥檙 galw fydd y dacteg fwyaf effeithiol o fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 fasnach anghyfreithlon

• o ran cyflenwad, er y bydd rhagor o reolaethau a mentrau yn cael effaith bellach yn erbyn OCGau, mae angen gweld cynnydd yng nghapasiti a gallu cyrff gorfodi er mwyn gweld gostyngiad sylweddol yn y farchnad anghyfreithlon yn ei chyfanrwydd

Dull newydd

Mae ein strategaeth newydd yn seiliedig ar gyflawni 2 nod strategol lefel uchel.

Mae cysylltiad cryf rhwng y ddau nod cyffredinol hyn. Bydd ein hymdrechion i leihau鈥檙 galw drwy ymyrryd ar yr ochr gyflenwi yn golygu mynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 troseddwyr sy鈥檔 ymwneud 芒 smyglo tybaco a鈥檜 cosbi. Bydd y gwaith o fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 troseddwyr hynny, yn ei dro, yn cynyddu pris tybaco anghyfreithlon ac yn cael effaith gadarn ar faint o dybaco y gofynnir amdano.

Mae cyllid sylweddol newydd o dros 拢100 miliwn drwy gydol y 5 mlynedd nesaf wedi鈥檌 ddyrannu i gefnogi鈥檙 gwaith o gyflawni鈥檙 genhedlaeth ddi-fwg gyntaf, gan ddangos ein hymrwymiad i frwydro yn erbyn twyll tybaco a sicrhau cenhedlaeth ddi-fwg i鈥檔 cymdeithas. Bydd yr arian newydd hwn yn cael ei ddefnyddio i gefnogi鈥檙 ystod lawn o weithgareddau ar draws CThEF, Llu鈥檙 Ffiniau a Safonau Masnach fel y nodir yn y strategaeth hon.

Rydym wedi ceisio ymgorffori鈥檙 argymhellion ar dybaco anghyfreithlon o鈥檙 鈥楰han review 2022: Making Smoking Obsolete鈥� yn y strategaeth hon lle bo鈥檔 berthnasol. Nodir camau penodol ar shisha a sancsiynau llymach am dybaco anghyfreithlon yn fanwl isod. Mae nifer o鈥檙 argymhellion hyn, megis cyflwyno cynllun trwyddedu tybaco, yn cael eu cynnwys yn fras gan gynlluniau presennol neu rai sydd ar ddod, megis gofynion Olrhain Tybaco a sancsiynau cysylltiedig.

Mae鈥檙 llywodraeth wedi nodi camau arfaethedig i ddiogelu cenedlaethau鈥檙 dyfodol rhag niwed ysmygu drwy greu鈥檙 genhedlaeth ddi-fwg gyntaf. Bydd CThEF a Llu鈥檙 Ffiniau yn gweithio i gefnogi uchelgais ehangach y llywodraeth o ran lleihau鈥檙 galw am dybaco yn fwy cyffredinol. Ein r么l benodol fydd lleihau鈥檙 galw am dybaco anghyfreithlon.

Byddwn yn gweithio i leihau鈥檙 galw yn uniongyrchol drwy fynd i鈥檙 afael ag agweddau鈥檙 cyhoedd tuag at ddefnydd tybaco anghyfreithlon yn ogystal 芒 thrwy leihau pa mor rhwydd yw cael gafael ar gynhyrchion anghyfreithlon.

Ein huchelgais yw lleihau鈥檙 galw am dybaco anghyfreithlon drwy ei gwneud yn ddrytach i鈥檞 brynu ac yn anoddach dod o hyd iddo.

Nod 1: Lleihau鈥檙 galw am dybaco anghyfreithlon

1A: Lleihau rhwyddineb prynu tybaco anghyfreithlon drwy gynyddu ein heffaith ar fanwerthwyr sy鈥檔 gwerthu cynhyrchion anghyfreithlon a gweithio gyda manwerthwyr sy鈥檔 parchu鈥檙 gyfraith yn onest

Rydym am atal tybaco anghyfreithlon rhag bod yn opsiwn cyfleus sydd ar gael yn hwylus. Byddwn yn gweithio i darfu ar y rhwyddineb hwnnw er mwyn cael effaith ar y galw.

Byddwn ni鈥檔 gwneud y canlynol:

• yn adeiladu ar lwyddiant Ymgyrch CeCe drwy gynyddu lefel y cyllid ac yn ymrwymo i鈥檔 perthynas 芒 Safonau Masnach yn y tymor hir, er mwyn cael rhagor o effaith

• yn gwella鈥檙 gwaith o rannu cuddwybodaeth ar draws CThEF a Safonau Masnach, gan sicrhau llwyddiant hirdymor Ymgyrch CeCe

• yn mynd i鈥檙 afael 芒 gwerthu tybaco anghyfreithlon ar-lein ar lwyfannau cyfryngau cymdeithasol, casglu cuddwybodaeth am werthiannau ar y cyfryngau cymdeithasol, a gweithio gyda llwyfannau cyfryngau cymdeithasol i sicrhau ein bod yn effeithiol wrth gyfyngu ar allu grwpiau troseddol i werthu tybaco anghyfreithlon drwy鈥檙 sianeli hyn

• yn adolygu ein sancsiynau presennol i sicrhau ein bod yn gallu gweithio gyda landlordiaid i gau unrhyw allfeydd sy鈥檔 gwerthu tybaco anghyfreithlon ar eu safleoedd a鈥檜 hannog i ddod 芒 phrydlesi i ben yn gynnar pan fo hynny鈥檔 digwydd. Bydd hyn yn cefnogi鈥檙 gwaith o roi ein sancsiynau tybaco llymach newydd ar waith

1B: Canolbwyntio ein gweithgarwch gorfodi鈥檙 gyfraith ar gynyddu鈥檙 pris y gall grwpiau troseddau cyfundrefnol werthu cynhyrchion tybaco anghyfreithlon amdano, a fydd yn ei dro yn lleihau鈥檙 galw amdanynt

Er bod cyfyngu ar gyflenwad cynhyrchion anghyfreithlon yn anodd iawn oherwydd eu bod ar gael ledled y byd a pharodrwydd OCGau i鈥檞 smyglo, mae ein gweithredoedd yn newid y ffordd y mae鈥檙 OCGau yn gweithredu, gan gynyddu eu costau a chodi pris stryd y cynhyrchion tybaco yn y pen draw. Mae dadansoddiad economaidd yn dangos bod codi pris cynhyrchion tybaco anghyfreithlon yn cael effaith sylweddol ar y galw am y cynhyrchion hynny.

Byddwn ni鈥檔 gwneud y canlynol:

• yn cynyddu鈥檙 risg i鈥檙 troseddwyr hynny sy鈥檔 ymwneud 芒 chyflenwi tybaco anghyfreithlon, gan orfodi OCGau i fynd i fwy o drafferth, a chostau, i smyglo cynhyrchion

• yn tarfu ar lwybrau a dulliau smyglo, gan wneud i OCGau addasu i lwybrau a dulliau drutach i gynnal y cyflenwad

• yn datgymalu鈥檙 OCGau mwyaf mynych er mwyn torri lawr ar y darbodion maint y maent yn gallu eu cyflawni

• yn parhau i ddatgymalu ffatr茂oedd tybaco anghyfreithlon yn y DU, gan darfu ar ymdrechion OCGau i sefydlu cynhyrchiad yn y DU fel modd i gwtogi ar gostau logistaidd

1C: Cefnogi ymgyrch ehangach y llywodraeth ar gyfer strategaeth 鈥榗enhedlaeth ddi-fwg鈥� gyda gweithgarwch cyfathrebu i helpu i fynd i鈥檙 afael 芒 masnach a defnydd tybaco anghyfreithlon a chodi ymwybyddiaeth o gysylltiadau 芒 throseddau cyfundrefnol.

Er ein bod wedi rhoi cyhoeddusrwydd i鈥檔 herlyniadau a鈥檔 hatafaeliadau ac wedi cyfrannu at ymgyrchoedd ehangach y llywodraeth i fynd i鈥檙 afael 芒 thybaco anghyfreithlon, gallwn fynd ymhellach i godi ymwybyddiaeth o dybaco anghyfreithlon a鈥檙 effaith y mae鈥檔 ei chael ar gymunedau lleol, gan ddefnyddio dulliau cyfathrebu i鈥檙 eithaf i helpu i leihau鈥檙 galw am gynnyrch anghyfreithlon.

Byddwn ni鈥檔 gwneud y canlynol:

• yn cyflawni gweithgarwch cyfathrebu rhagweithiol i gefnogi鈥檙 ymgyrch i leihau鈥檙 galw am dybaco anghyfreithlon a chyffyrddusrwydd y rhai sy鈥檔 ei ddefnyddio

• yn cyfathrebu鈥檔 benodol 芒 busnesau - gan gynnwys siopau manwerthu - i atgyfnerthu鈥檙 risg a thynnu sylw at effaith sancsiynau newydd

• yn cyfathrebu鈥檔 ehangach er mwyn tynnu sylw at y niwed cymunedol ehangach, y risgiau i blant a chysylltiadau 芒鈥檙 mathau eraill o droseddau cyfundrefnol lle bo hynny鈥檔 briodol. Mae鈥檙 fasnach anghyfreithlon yn aml yn cael yr effaith fwyaf yn ardaloedd mwyaf difreintiedig y wlad. Bydd canolbwyntio cyfathrebiadau ar ardaloedd lle mae tybaco anghyfreithlon yn fwyaf cyffredin yn helpu i gefnogi cenhedlaeth ddi-fwg a lleihau gwahaniaethau iechyd

• yn gweithio gydag adrannau eraill y llywodraeth, gan gynnwys yr Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol, i gefnogi ymgyrchoedd cyfathrebu a mentrau eraill sydd wedi鈥檜 cynllunio i leihau鈥檙 galw am gynnyrch tybaco yn fwy cyffredinol 鈥� gan dynnu sylw at yr effaith ariannol ar yr economi yn ei chyfanrwydd ac ar gymunedau lleol

• yn sicrhau bod ein negeseuon yn gyson gydag adrannau eraill y llywodraeth, cyrff cyhoeddus, a sefydliadau gan gynnwys y Bartneriaeth Tybaco Anghyfreithlon

• yn parhau i roi cyhoeddusrwydd i鈥檙 gwaith atafaelu, arestio, a straeon o lwyddiant

Nod 2: Mynd i鈥檙 afael 芒 throseddau cyfundrefnol

Mae鈥檙 farchnad tybaco anghyfreithlon yn cael ei dominyddu gan OCGau sy鈥檔 gweithredu鈥檔 rhyngwladol ac sy鈥檔 cymryd rhan mewn nifer o droseddau eraill. Mae鈥檙 niwed a achosir gan y grwpiau hyn yn llawer ehangach na鈥檙 niwed sy鈥檔 gysylltiedig ag ysmygu. Er enghraifft:

• mae pobl sydd wedi鈥檜 masnachu yn aml yn cael eu defnyddio i gynhyrchu cynhyrchion tybaco anghyfreithlon, gan weithio mewn amodau annynol yn erbyn eu hewyllys.

• yn aml mae OCGau tybaco hefyd yn smyglo ac yn cyflenwi nwyddau troseddol eraill gan gynnwys cyffuriau

• maent yn aml yn droseddwyr treisgar sy鈥檔 defnyddio arfau yn ein cymunedau

• mae鈥檙 elw o dwyll tybaco yn cael ei wyngalchu, gan ariannu troseddau eraill yn ogystal 芒 thwyll tybaco pellach

• maent yn gwerthu cynhyrchion tybaco i blant na fyddent, fel arall, yn gallu prynu cynhyrchion tybaco yn gyfreithiol a dod yn ysmygwyr

Mae gan CThEF gyfrifoldeb fel asiantaeth orfodi i ddwyn troseddwyr o dwyll treth o flaen eu gwell.聽Rydym wedi ymrwymo i amddiffyn cymdeithas rhag niwed a mynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 rhai sy鈥檔 mynd ati i dwyllo鈥檙 system dreth.

Byddwn yn gweithio i fynd i鈥檙 afael 芒 throseddau cyfundrefnol yn y DU, wrth y ffin a thramor, gan rannu cuddwybodaeth yn effeithiol a chodi cosbau llym ar y rhai sy鈥檔 torri鈥檙 gyfraith. Er mwyn cyflawni hyn, byddwn yn gwneud y canlynol:

2A: Sefydlu tasglu tybaco anghyfreithlon amlasiantaethol i gydlynu gweithgarwch gorfodi

• byddwn yn sefydlu tasglu tybaco anghyfreithlon amlasiantaethol, gan ddod 芒 chydweithwyr o CThEF, Llu鈥檙 Ffiniau, a Safonau Masnach at ei gilydd i un t卯m sy鈥檔 cydweithio鈥檔 agos 芒 phartneriaid gorfodi鈥檙 gyfraith a chuddwybodaeth eraill

• bydd y tasglu yn cyfuno鈥檙 holl guddwybodaeth a gwybodaeth sydd ar gael, gan adeiladu trosolwg o鈥檙 farchnad anghyfreithlon a鈥檙 troseddwyr dan sylw, gan alluogi ymateb cydlynol a chynhwysfawr

• bydd y tasglu yn cyfarwyddo gweithgarwch gweithredol, gan ddefnyddio galluoedd a phwerau鈥檙 holl bartneriaid i wneud y mwyaf o鈥檔 heffaith ar yr OCGau mwyaf niweidiol

• gan weithio gyda鈥檔 gilydd, byddwn yn nodi bygythiadau newydd a rhai sy鈥檔 dod i鈥檙 amlwg ac yn datblygu cynlluniau i fynd i鈥檙 afael 芒 nhw

2B: Targedu鈥檙 grwpiau troseddau cyfundrefnol mwyaf niweidiol yn y DU yn ddi-baid nes na allant weithredu mwyach

Byddwn ni鈥檔 gwneud y canlynol:

• yn defnyddio鈥檙 holl adnoddau a sancsiynau sydd ar gael i fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 OCGau mwyaf niweidiol yn y DU, gan gynnwys erlyniad

• yn rhoi blaenoriaeth i dargedu鈥檙 grwpiau hyn dros y tymor hir, gan fuddsoddi adnoddau sylweddol i darfu ar eu gweithrediadau

• yn targedu cyllid anghyfreithlon yr OCGau hyn, gan weithio gyda phartneriaid gorfodi鈥檙 gyfraith a defnyddio pwerau adennill asedion helaeth CThEF i adennill arian parod ac asedion

2C: Targedu troseddau cyfundrefnol wrth y ffin

Mae鈥檙 rhan fwyaf o dybaco anghyfreithlon yn cael ei smyglo i鈥檙 DU fel cynnyrch wedi鈥檌 becynnu. Er bod tybaco rholio 芒 llaw anghyfreithlon bellach yn cael ei gynhyrchu yn aml yn y DU, mae OCGau yn dal i ddibynnu ar ddeunyddiau crai sy鈥檔 cael eu smyglo i mewn. Mae鈥檙 elw o dwyll tybaco hefyd yn aml yn cael ei smyglo allan o鈥檙 DU ar ffurf arian parod.

• bydd CThEF a Llu鈥檙 Ffiniau yn parhau i weithio gyda鈥檌 gilydd, gan rannu cuddwybodaeth i ddod o hyd i, ac atafaelu, gynhyrchion tybaco, deunyddiau/offer cynhyrchu ac arian parod wrth y ffin, ac i erlyn, cosbi a dirwyo鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am ymdrechion smyglo

• yn unol ag uchelgais ehangach y llywodraeth a nodir yn strategaeth Ffiniau 2025, byddwn yn ceisio gwella sut rydym yn gweithredu wrth y ffin drwy gynnal ein gwiriadau i鈥檙 eithaf, symleiddio prosesau wrth y ffin ac archwilio sut y gall technolegau newydd a鈥檙 rhai sy鈥檔 dod i鈥檙 amlwg gefnogi ein gwaith wrth y ffin

• byddwn yn archwilio sancsiynau newydd i鈥檞 cynnal wrth y ffin ochr yn ochr 芒鈥檙 defnydd o bwerau mewnfudo i wrthod a symud teithwyr sy鈥檔 smyglo cynhyrchion tybaco. Byddai鈥檙 sancsiynau hyn yn ffordd ychwanegol effeithiol o atal a chosbi鈥檙 rheiny sy鈥檔 smyglo cynnyrch anghyfreithlon

2D: Cryfhau鈥檙 gwaith cydweithio rhyngwladol i daclo troseddau cyfundrefnol

Mae tybaco anghyfreithlon yn broblem fyd-eang. Mae鈥檙 sigar茅ts anghyfreithlon a welwn yn y DU yn cael eu cynhyrchu dramor i raddau helaeth, yn aml yn croesi sawl ffin cyn cyrraedd ein glannau. Ers gadael yr UE, mae鈥檙 DU wedi parhau i chwarae rhan flaenllaw wrth hyrwyddo cytundebau rhyngwladol a chreu partneriaethau gwaith agosach dramor i greu amgylchedd byd-eang digroeso ar gyfer y fasnach tybaco anghyfreithlon. Byddwn yn parhau i gydweithio 芒 phartneriaid rhyngwladol i鈥檞 gwneud hi鈥檔 anodd i OCGau yn y DU gael tybaco anghyfreithlon.

Byddwn ni鈥檔 gwneud y canlynol:

• yn gweithio drwy ein rhwydwaith o Swyddogion Cyswllt Troseddau Cyllidol mewn partneriaethau amlochrog a dwyochrog allweddol i darfu ar yr OCGau mwyaf niweidiol a darfu ar y llif tybaco anghyfreithlon cyn iddo gyrraedd y DU

• yn gweithio gyda gwledydd partner drwy Lwyfan Rhannu Byd-eang Sefydliad Iechyd y Byd (WHO) ar gyfer y System Olrhain Tybaco, a lansiwyd ym mis Medi 2023. Mae鈥檙 llwyfan hwn yn galluogi鈥檙 DU i gael a rhannu data olrhain gyda dros 65 o wledydd eraill sydd wedi cofrestru i鈥檙 platfform. Bydd y data hyn yn ehangu ein cuddwybodaeth am gadwyni cyflenwi byd-eang ar gyfer cynhyrchion go iawn ac yn ein helpu i dargedu ein hymdrechion i fynd i鈥檙 afael 芒 chynhyrchion anghyfreithlon.

2E: Defnyddio polisi a deddfwriaeth i leihau cyfleoedd ar gyfer OCGau

• rydym yn ehangu mynediad at y System Olrhain Tybaco ar draws CThEF ac i Safonau Masnach

• yn 2024, bydd CThEF yn ymestyn y system olrhain i gynnwys pob cynnyrch tybaco fel sig芒rs, sigarilos, a shisha

• byddwn yn parhau i ddefnyddio鈥檙 ddeddfwriaeth bresennol i sicrhau nad yw OCGau yn gallu cael gafael ar niferoedd mawr o鈥檙 cynhyrchion tybaco go iawn sy鈥檔 cael eu marchnata yn y DU

• byddwn yn parhau i weithio gyda phartneriaid allweddol, yn enwedig yr Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol, ar weithredu鈥檙 System Olrhain Tybaco yn y ffordd orau bosibl, gan gynnwys ymchwilio i gyfleoedd a fyddai鈥檔 caniat谩u i unrhyw un wirio a yw busnes wedi鈥檌 gofrestru鈥檔 gywir i werthu cynhyrchion tybaco

• er bod shisha鈥檔 ffurfio cyfran fach o鈥檙 farchnad tybaco anghyfreithlon gyffredinol, rydym yn gwybod bod cryn dipyn o鈥檙 shisha a ddefnyddir yn y DU yn anghyfreithlon. Byddwn yn gweithio mewn partneriaeth 芒 sefydliadau allweddol i fynd i鈥檙 afael 芒 shisha anghyfreithlon yn y DU, gan gasglu cuddwybodaeth ar y gadwyn gyflenwi ac archwilio opsiynau polisi i leihau maint y farchnad shisha anghyfreithlon

• byddwn yn adolygu ac yn cryfhau ein mecanweithiau adrodd ar gyfer tybaco anghyfreithlon fel y gall y rhai sy鈥檔 dod o hyd i dybaco anghyfreithlon rybuddio鈥檙 awdurdodau priodol yn hawdd

• byddwn yn gweithio ar draws y llywodraeth i sicrhau ein bod yn gydgysylltiedig yn ein gwaith i fynd i鈥檙 afael 芒 throseddau cyfundrefnol ac i amlygu鈥檙 cysylltiadau rhwng tybaco anghyfreithlon a throseddoldeb cyfundrefnol arall

Gwerthuso鈥檙 strategaeth

Byddwn yn datblygu sylfaen dystiolaeth gref sy鈥檔 sail i鈥檙 strategaeth hon, fel y gallwn fesur effeithiolrwydd ein gwaith yn gywir ac addasu ein hymateb yn unol 芒 hynny.

Byddwn yn gweithio i fireinio鈥檙 fethodoleg a ddefnyddiwn i gyfrifo ystod eang o offer sy鈥檔 ein galluogi i fesur effaith ein gwaith, gan sicrhau bod gennym asesiad cadarn o faint y farchnad anghyfreithlon. Mae hyn yn cynnwys:

• datblygu ystod o ddangosyddion, mor agos at amser real sy鈥檔 bosibl, o raddfa gyffredinol y farchnad anghyfreithlon

• gwneud y defnydd mwyaf o鈥檙 data Olrhain

• adnabod amrywiadau mewn ymddygiad yn gyflym