Canllawiau

Canllawiau yngl欧n 芒 gwneud ewyllysiau drwy ddefnyddio fideogynadledda

Mae鈥檙 Llywodraeth yn cyflwyno deddfwriaeth er mwyn caniat谩u i bobl ddefnyddio technoleg fideogynadledda ar gyfer ardystio gwneud ewyllysiau.

Yn berthnasol i Loegr a Chymru

Deddfwriaeth newydd yngl欧n 芒 gwneud ewyllysiau

Mae鈥檙 ddeddfwriaeth yn cydnabod:

  • Bod nifer cynyddol o bobl wedi ceisio gwneud ewyllysiau yn ystod pandemig Covid 19, ond ar gyfer pobl sy鈥檔 gwarchod neu鈥檔 hunanynysu, mae鈥檔 hynod o heriol i ddilyn cyfreithlondeb arferol gwneud ewyllys 鈥 sef ei bod yn cael ei hardystio gan ddau o bobl.
  • Mewn ymateb i hyn, bydd y gyfraith (Deddf Ewyllysiau 1837) yn cael ei diwygio i ddatgan tra bod y ddeddfwriaeth hon mewn grym, mae 鈥榩resenoldeb鈥 y rhai hynny sy鈥檔 gwneud ac yn ardystio ewyllysiau yn cynnwys presenoldeb rhithwir, drwy gyswllt fideo, fel ffordd amgen i bresenoldeb corfforol.

Bydd y ddeddfwriaeth yn berthnasol i ewyllysiau a wnaed ers 31ain Ionawr 2020, y dyddiad y cofrestrwyd yr achos cyntaf o Covid-19 yng Nghymru a Lloegr, ac eithrio:

  • achosion lle mae Grant Profiant eisoes wedi cael ei gyhoeddi mewn perthynas 芒鈥檙 ymadawedig
  • lle mae鈥檙 cais eisoes yn y broses o gael ei weinyddu

Mae鈥檙 ddeddfwriaeth yn berthnasol i ewyllysiau a wneir hyd at 31 Ionawr 2024, ond gellir lleihau neu ymestyn hyn os tybir bod hynny鈥檔 angenrheidiol, yn unol 芒鈥檙 dull a fabwysiadwyd ar gyfer mesurau deddfwriaethol eraill ar gyfer coronafeirws. Bydd y Llywodraeth yn ystyried a ddylid newid y gyfraith yn barhaol maes o law. Y cyngor o hyd yw lle y gall pobl wneud ewyllysiau yn y ffordd gonfensiynol, y dylent barhau i wneud hynny.

Pan fydd y gyfraith newydd yn pallu bod mewn grym, dim ond drwy ddefnyddio鈥檙 dulliau arferol y bydd pobl yn gallu gwneud ewyllysiau cyfreithiol newydd.

Mae鈥檙 ddeddfwriaeth yn berthnasol i godisiliau (dogfennau sy鈥檔 addasu neu鈥檔 diwygio ewyllys wreiddiol yn ffurfiol). Mae鈥檔 rhaid i godisiliau fodloni鈥檙 un rheolau llofnodi ac ardystio sydd ynghlwm 芒 gwneud yr ewyllys.

Mae鈥檙 canllawiau hyn yn adlewyrchu鈥檙 gofynion a鈥檙 ymarfer gorau a awgrymir fel ei gilydd:

  • lle defnyddir 鈥榬haid鈥, mae鈥檔 adlewyrchu gofyniad cyfreithiol
  • 鈥 lle defnyddir 鈥榙ylid鈥, mae鈥檔 adlewyrchu ymarfer gorau (anorfodol)

Y gyfraith bresennol yngl欧n 芒 gwneud ewyllysiau

Y ddeddfwriaeth sy鈥檔 rheoli gwneud ewyllysiau yng Nghymru a Lloegr yw

Nid oes unrhyw un o鈥檙 gofynion perthnasol presennol yn cael eu newid gan y gyfraith newydd.

Mae Adran 9 o鈥檙 Ddeddf yn amlinellu鈥檙 gofynion ar gyfer gwneud ac ardystio ewyllys fel a ganlyn, ac mae鈥檙 gofynion hyn yn parhau mewn grym:

Ni fydd unrhyw ewyllys yn ddilys oni bai 鈥
(a) ei bod yn ysgrifenedig ac wedi鈥檌 llofnodi gan yr ewyllysiwr neu gan unigolyn arall yn ei bresenoldeb ac o dan ei gyfarwyddyd; ac
(b) ei bod yn ymddangos bod yr ewyllysiwr yn bwriadu drwy ei lofnod i weithredu鈥檙 ewyllys; a
(c) bod y llofnod yn cael ei wneud neu鈥檌 gydnabod gan yr ewyllysiwr ym mhresenoldeb dau neu fwy o dystion sy鈥檔 bresennol ar yr un pryd; a
(ch) bod pob tyst un ai yn ardystio ac yn llofnodi鈥檙 ewyllys neu鈥檔 cydnabod ei lofnod ym mhresenoldeb yr ewyllysiwr (ond nid o angenrheidrwydd ym mhresenoldeb unrhyw dyst arall), ond ni fydd angen unrhyw fath o ardystiad.

Yn ogystal, mae鈥檙 gyfraith yn cynnwys nifer o ofynion eraill. Er enghraifft, bod gan yr unigolyn sy鈥檔 gwneud yr ewyllys 鈥榞ymhwyster ewyllysiol鈥 鈥 ei fod yn gwybod yn llawn beth mae鈥檔 ei wneud a鈥檌 fod yn gallu mynegi ei fwriadau 鈥 ac nad yw鈥檔 cael ei ddylanwadu yn ormodol gan unrhyw un.

Ar gyfer tystion, mae鈥檙 gyfraith bresennol yn caniat谩u ysgutor yr ewyllys i fod yn dyst, ond ni all buddiolwr yr ewyllys (na鈥檌 briod/bartner sifil) fod yn dyst heb ddirymu鈥檙 anrheg a gymunroddwyd iddo. Caniateir i 鈥榖lant dan oed aeddfed鈥 ardystio ewyllys, ond ni all pobl ddall wneud hyn. Mae tybiaeth gyffredinol fod gan dyst gymhwyster ewyllysiol.

Tystio o bell 鈥 鈥榞weld yn glir鈥

Yn y gyfraith bresennol, mae鈥檔 rhaid i dyst allu 鈥榞weld yr ewyllysiwr yn glir鈥 yn llofnodi a鈥檌 fod yn deall ei fod yn ardystio ac yn cydnabod llofnodi鈥檙 ddogfen, er enghraifft, os yw hunanynysu neu gadw pellter cymdeithasol wedi rhwystro pobl rhag llofnodi ac ardystio ewyllys yn yr un ystafell.

Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 unigolyn sy鈥檔 gwneud yr ewyllys allu gweld y tystion sy鈥檔 llofnodi鈥檙 ewyllys yn glir er mwyn cadarnhau eu bod wedi ardystio llofnod yr ewyllysiwr (neu unigolyn sy鈥檔 llofnodi ar ei ran ac o dan ei gyfarwyddyd).

Byddai鈥檙 senarios canlynol yn arwain at ewyllys sydd wedi cael ei gweithredu yn gywir yn ystod y pandemig o fewn y gyfraith bresennol, cyn belled 芒 bod yr ewyllysiwr a鈥檙 tystion yn gweld ei gilydd yn glir:

  • ardystio drwy ffenestr neu ddrws agored mewn t欧 neu gerbyd
  • ardystio o goridor neu ystafell gyfagos i mewn i ystafell gyda鈥檙 drws yn agored
  • ardystio yn yr awyr agored o bellter byr, er enghraifft mewn gardd

Ardystio drwy gyfrwng fideo

O dan y gyfraith newydd, mae鈥檙 holl ddeddfwriaeth a amlinellwyd uchod yn berthnasol pan mae ewyllys yn cael ei hardystio trwy gyfrwng fideo.

Nid yw鈥檙 math o fideogynadledda na鈥檙 ddyfais a ddefnyddir yn bwysig, cyhyd 芒 bod yr ewyllysiwr a鈥檌 ddau dyst yn gallu gweld llofnodi鈥檙 ddogfen yn glir.

Er mwyn adlewyrchu hyn, gallai鈥檙 ewyllysiwr ddefnyddio鈥檙 ymadrodd enghreifftiol canlynol:

鈥楻ydw i, enw cyntaf, cyfenw, yn dymuno gwneud ewyllys o鈥檓 gwirfodd a鈥檌 llofnodi yma gerbron y tystion hyn, sy鈥檔 ardystio fy mod yn gwneud hyn o bell鈥.

Ni fydd ardystio drwy gyfrwng fideos a recordiwyd ymlaen llaw yn cael ei ganiat谩u 鈥 mae鈥檔 rhaid i鈥檙 tystion weld yr ewyllys yn cael ei llofnodi mewn amser real. Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 unigolyn sy鈥檔 gwneud yr ewyllys weithredu 芒 chymhwyster ac yn absenoldeb unrhyw ddylanwad gormodol. Os yw鈥檔 bosibl, dylid recordio鈥檙 holl broses o lofnodi ac ardystio鈥檙 ewyllys ar fideo a chadw鈥檙 recordiad. Gall hyn gynorthwyo llys pe digwydd i鈥檙 ewyllys gael ei herio 鈥 yn nhermau a ysgrifennwyd yr ewyllys mewn ffordd sy鈥檔 gyfreithiol ddilys ai peidio, ond yn ogystal, er mwyn ceisio canfod unrhyw arwyddion o ddylanwadu gormodol, twyll neu ddiffyg cymhwyster.

Mae鈥檙 senarios canlynol yn dangos amgylchiadau lle gall ardystio trwy gyfrwng fideo gael ei ddefnyddio yn briodol:

Enghraifft 1:

Mae鈥檙 ewyllysiwr (E) ar ei ben ei hun ac mae tyst un (T1) yn gorfforol bresennol gyda thyst dau (T2). Gyda鈥檌 gilydd, mae T1 a T2 mewn cysylltiad fideogynadledda ffilmio byw dwyffordd gydag E.

Enghraifft 2:

Mae E, T1 a T2 i gyd ar eu pennau eu hunain mewn lleoliadau ar wah芒n ac maen nhw mewn cysylltiad fideogynadledda ffilmio byw tairffordd.

Enghraifft 3:

Mae E yn gorfforol bresennol gyda T1, ac maen nhw mewn cysylltiad 芒 T2 drwy fideogynadledda ffilmio byw dwyffordd.

Enghraifft 4:

Mae E yn gorfforol bresennol gydag unigolyn sy鈥檔 llofnodi鈥檙 ewyllys ar ei ran (ac o dan ei gyfarwyddyd), ac wedi鈥檜 cysylltu 芒 T1 a T2 drwy fideogynadledda ffilmio byw ddwyffordd neu dairffordd (yn dibynnu a yw T1 a T2 yn yr un lleoliad neu mewn lleoliadau ar wah芒n).

Llofnodi ac ardystio ewyllys drwy gyswllt fideo

Dylai llofnodi ac ardystio drwy gyswllt fideo ddilyn proses debyg i hon:

Cam 1:

  • Mae鈥檙 ewyllysiwr yn sicrhau bod ei ddau dyst yn gallu ei weld, gweld ei gilydd a鈥檙 hyn y maen nhw鈥檔 ei wneud.
  • Dylai鈥檙 ewyllysiwr neu鈥檙 tystion ofyn am recordio鈥檙 broses o wneud yr ewyllys
  • Dylai鈥檙 ewyllysiwr ddal tudalen flaen dogfen yr ewyllys at y camera er mwyn ei dangos i鈥檙 tystion, ac yna troi at y dudalen y byddan nhw鈥檔 ei llofnodi a dal hon at y camera hefyd.
  • Drwy鈥檙 gyfraith, mae鈥檔 rhaid i鈥檙 tystion weld yr ewyllysiwr (neu鈥檙 sawl sy鈥檔 llofnodi o dan ei gyfarwyddyd ar ei ran) yn llofnodi鈥檙 ewyllys. Cyn llofnodi, dylai鈥檙 ewyllysiwr sicrhau bod y tystion mewn gwirionedd yn gallu ei weld yn ysgrifennu ei lofnod ar yr ewyllys, ac nid gweld ei ben a鈥檌 ysgwyddau yn unig.
  • Os nad yw鈥檙 tystion yn adnabod yr unigolyn sy鈥檔 gwneud yr ewyllys, dylen nhw ofyn am gadarnhad o hunaniaeth yr unigolyn 鈥 fel trwydded deithio neu drwydded yrru.

Cam 2:

Dylai鈥檙 tystion gadarnhau eu bod yn gallu gweld, clywed (os nad oes ganddyn nhw nam ar eu clyw), cydnabod a deall eu swyddogaeth o ardystio llofnodi dogfen gyfreithiol. Yn ddelfrydol, dylen nhw fod yn gorfforol bresennol gyda鈥檌 gilydd, ond os nad yw hyn yn bosibl, mae鈥檔 rhaid iddyn nhw fod yn bresennol ar yr un pryd drwy gyswllt fideo dwyffordd neu gyswllt fideo tairffordd.

Cam 3:

  • Yna, dylid mynd 芒鈥檙 ewyllys at y ddau dyst er mwyn iddyn nhw ei llofnodi, yn ddelfrydol o fewn 24 awr. Mae鈥檔 rhaid iddi fod yr un ddogfen (gweler Dogfennau gwrthrannol).
  • Gall fod yn anochel bod cyfnod hirach rhwng yr amser y mae鈥檙 ewyllysiwr a鈥檙 tystion yn llofnodi鈥檙 ewyllys (er enghraifft, os oes rhaid postio鈥檙 ddogfen), ond dylid cofio yr hiraf y mae鈥檙 broses hon yn ei chymryd, y mwyaf yw鈥檙 posibilrwydd y bydd problemau yn codi.
  • Mae ewyllys wedi cael ei hardystio yn llawn yn unig pan mae鈥檙 ewyllyswyr (neu unigolyn o dan eu cyfarwyddyd nhw) a鈥檙 ddau dyst wedi ei llofnodi ac un ai wedi cael eu hardystio yn ei llofnodi neu wedi cydnabod eu llofnod i鈥檙 ewyllysiwr. Mae hyn yn golygu bod risg os yw鈥檙 ewyllysiwr yn marw cyn i鈥檙 broses lawn ddigwydd, ni fydd yr ewyllys sydd wedi cael ei chwblhau yn rhannol yn gyfreithiol effeithiol.

Cam 4:

Y cam nesaf yw i鈥檙 ddau dyst lofnodi dogfen yr ewyllys 鈥 fel arfer, bydd hyn yn cynnwys yr ewyllysiwr yn gweld y ddau dyst yn llofnodi ac yn cydnabod ei fod wedi鈥檜 gweld yn llofnodi.

  • Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ddau barti (y tyst a鈥檙 ewyllysiwr) allu gweld a deall beth sy鈥檔 digwydd.
  • Dylai鈥檙 tystion ddal yr ewyllys at yr ewyllysiwr er mwyn dangos iddo eu bod yn ei llofnodi ac yna dylen nhw ei llofnodi (eto, dylai鈥檙 ewyllysiwr eu gweld yn ysgrifennu eu henwau, ac nid gweld eu pennau a鈥檜 hysgwyddau yn unig).
  • Fel arall, dylai鈥檙 tyst ddal yr ewyllys a lofnodwyd fel bod yr ewyllysiwr yn gallu gweld y llofnod yn glir a chadarnhau wrth yr ewyllysiwr mai ei lofnod ef ydyw. Gall ddymuno ailadrodd ei fwriad, er enghraifft, drwy ddweud: 鈥渄yma fy llofnod, a fwriadwyd i weithredu fy mwriad i wneud yr ewyllys hon鈥.
  • Dylid recordio鈥檙 sesiwn hon os yw鈥檔 bosibl.

Cam 5:

  • Os nad yw鈥檙 ddau dyst yn gorfforol bresennol gyda鈥檌 gilydd pan maen nhw鈥檔 llofnodi, yna bydd cam 4 angen digwydd ddwywaith, ac yn y ddau achos, dylid sicrhau bod yr ewyllysiwr a鈥檙 tyst arall yn gallu gweld a dilyn beth sy鈥檔 digwydd yn glir. Tra nad yw鈥檔 ofyniad cyfreithiol i鈥檙 ddau dyst lofnodi ym mhresenoldeb ei gilydd, mae鈥檔 ymarfer da.

Gellir ystyried llunio neu ddiwygio鈥檙 cymal ardystio mewn ewyllys lle defnyddir ardystio drwy gyfrwng fideo. Rhan o鈥檙 ewyllys sy鈥檔 ymdrin ag ardystio llofnod yr ewyllysiwr yw鈥檙 cymal ardystiad. Ar gyfer ewyllysiau a ardystiwyd drwy gyfrwng fideo, gall fod yn ddoeth crybwyll bod ardystio rhithwir wedi digwydd, ynghyd 芒 manylion a oes recordiad ar gael ai peidio.

Os oes gennych chi unrhyw gwestiynau yngl欧n 芒鈥檙 broses hon, dylech chi ymgynghori 芒 chyfreithiwr neu weithiwr proffesiynol sy鈥檔 gwneud ewyllysiau.

Disgwylir i gyrff proffesiynol, fel Cymdeithas y Gyfraith a STEP, fod yn cyhoeddi eu canllawiau eu hunain ar gyfer eu haelodau yngl欧n 芒鈥檙 broses hon, a dylid darllen unrhyw ddeunydd o鈥檙 fath gyda鈥檙 canllawiau hyn.

Llofnodion electronig

Mae鈥檙 Llywodraeth wedi penderfynu peidio 芒 chaniat谩u llofnodion electronig fel rhan o鈥檙 ddeddfwriaeth dros dro hon, oherwydd y risgiau o ddylanwad gormodol neu dwyll yn erbyn y sawl sy鈥檔 gwneud yr ewyllys. Nodwyd y risgiau hyn gan Gomisiwn y Gyfraith yn ei bapur ymgynghori yn 2017 yngl欧n ag ewyllysiau. Mae Comisiwn y Gyfraith yn ymgymryd 芒 phrosiect diwygio鈥檙 gyfraith a fydd yn cynnwys ystyried y posibilrwydd o ganiat谩u ewyllysiau electronig yn y dyfodol.

Dogfennau gwrthrannol

Mae鈥檙 term 鈥榙ogfennau gwrthrannol鈥 yn cyfeirio at sefyllfa lle mae dau gopi o鈥檙 ewyllys yn cael eu paratoi, a thra bod yr ewyllysiwr yn llofnodi un ddogfen, mae鈥檙 tystion yn llofnodi copi arall o鈥檙 un ddogfen. Mae鈥檙 dogfennau gwrthrannol rhyngddyn nhw yn rhan o un ewyllys ddilys.

Mae鈥檙 Llywodraeth wedi penderfynu yn erbyn cyflwyno ewyllysiau gwrthrannol fel rhan o鈥檙 ddeddfwriaeth dros dro hon. Er bod rhai awdurdodau wedi mabwysiadu鈥檙 diwygiad hwn i ategu ardystio trwy gyfrwng fideo, mae鈥檙 Llywodraeth wedi penderfynu yn erbyn ei ganiat谩u yng Nghymru a Lloegr gan ei bod yn credu bod y risgiau yn drech na鈥檙 buddion ar hyn o bryd. Mae risgiau o鈥檙 fath yn cynnwys fersiynau gwahanol o鈥檙 ewyllys (gyda chynnwys gwahanol), y tyst yn llofnodi鈥檙 ddogfen anghywir, a chynnydd yn y risg o ddylanwad gormodol a thwyll.

Updates to this page

Cyhoeddwyd ar 25 Gorffennaf 2020
Diweddarwyd ddiwethaf ar 12 Ionawr 2022 show all updates
  1. Extended until 31 January 2024.

  2. Welsh translation added

  3. First published.

Argraffu'r dudalen hon