Canllawiau

Amgylchiadau cyflogeion sy鈥檔 effeithio ar daliad T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol

Dysgwch sut y gall gwahanol amgylchiadau effeithio ar sut rydych yn cyfrifo hawl eich cyflogai a鈥檙 hyn rydych yn ei dalu iddo.

Yn berthnasol i Loegr, yr Alban a Chymru

Enillion yr effeithir arnynt gan godiad cyflog sydd wedi鈥檌 么l-ddyddio

Os oes gan eich cyflogai hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, ac yn cael codiad cyflog sydd wedi鈥檌 么l-ddyddio sy鈥檔 cynyddu swm yr enillion gros a dalwyd eisoes yn y cyfnod perthnasol, mae鈥檔 rhaid i chi wneud y canlynol:

  • defnyddio鈥檙 enillion gros newydd i gyfrifo ei enillion cyfartalog wythnosol newydd
  • talu unrhyw D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol ychwanegol sydd arnoch

Os nad oedd gan eich cyflogai hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, ac os nad oedd gan eich cyflogai hawl i godiad cyflog sydd wedi鈥檌 么l-ddyddio yn y cyfnod perthnasol, mae鈥檔 rhaid i chi wneud y canlynol:

Tandaliadau neu ordaliadau enillion

Os yw tandaliadau neu ordaliadau enillion yn effeithio ar enillion wythnosol cyfartalog eich cyflogai presennol, byddant hefyd yn effeithio ar hawl y cyflogai i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol.

Os yw鈥檙 canlynol yn wir:

  • mae鈥檆h cyflogai wedi cael ei ordalu, mae鈥檔 bosibl ei fod wedi cael gormod o D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol (a byddai鈥檔 rhaid ei dalu鈥檔 么l trwy鈥檙 gyflogres)
  • mae鈥檆h cyflogai wedi cael ei dandalu, nid yw wedi cael y T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol cywir

Os yw鈥檆h cyflogai鈥檔 newydd, ac mae tandaliadau neu ordaliadau enillion sy鈥檔 effeithio ar eu hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol:

  1. Gwiriwch a oes ganddo dystiolaeth ddogfennol sy鈥檔 cytuno i鈥檙 swm o D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol y dylid bod wedi鈥檌 dalu iddynt, yn seiliedig ar ei enillion cyfartalog wythnosol.
  2. Yna, defnyddiwch y swm y cytunwyd arno i gyfrifo ei enillion cyfartalog wythnosol ar gyfer T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol.

Os nad oes tystiolaeth ddogfennol, defnyddiwch ei enillion gros i gyfrifo ei enillion cyfartalog wythnosol ar gyfer T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol.

Gall y cyflogai gael cyngor gan Gwasanaeth Cwsmeriaid Cymraeg CThEF.

Cytundebau setliad TWE

Os nad oedd eich cyflogai鈥檔 gymwys i gael T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol oherwydd bod ei enillion wythnosol cyfartalog yn llai na鈥檙 terfyn enillion is ar ddiwedd yr wythnos berthnasol, mae鈥檔 rhaid i chi wneud y canlynol:

  1. Adiwch unrhyw dreuliau neu fuddiannau sydd wedi鈥檜 cynnwys yn y cytundeb setliad TWE a ddaeth i law yn y cyfnod perthnasol.
  2. Mae angen cynnwys cyfanswm unrhyw dreuliau neu fuddiannau yn ei enillion gros.
  3. Yna, defnyddiwch ei enillion gros i gyfrifo ei enillion cyfartalog wythnosol yn y cyfnod perthnasol.

Aberthu cyflog

Os oes gan eich cyflogai drefniant aberthu cyflog gyda chi, defnyddiwch swm gwirioneddol yr enillion gros a dalwyd iddo yn ystod y cyfnod perthnasol i gyfrifo ei enillion cyfartalog wythnosol.

Ni ellir aberthu T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol ac mae鈥檔 rhaid ei dalu鈥檔 llawn.

Dysgwch ragor am aberthu cyflog i gyflogwyr (yn agor tudalen Saesneg).

Buddiant nad yw ar ffurf arian parod

Mae鈥檔 bosibl y byddwch yn talu rhywfaint o enillion eich cyflogai gyda buddiant nad yw ar ffurf Arian Parod, fel bwyd a llety, nwyddau neu wasanaethau.

Ni ellir tynnu gwerth ariannol y buddiant a roddir i鈥檆h cyflogai yn ystod y cyfnod T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol o鈥檜 hawl t芒l.

Mae鈥檔 rhaid i chi dalu unrhyw D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol yn llawn.

Genedigaethau lluosog o鈥檙 un beichiogrwydd

Bydd gan eich cyflogai hawl i Absenoldeb a Th芒l Gofal Newyddenedigol Statudol (os yw鈥檔 gymwys) am uchafswm o 12 wythnos, hyd yn oed os oes angen gofal newyddenedigol ar fwy nag un plentyn:

  • ar yr un pryd (mae gorgyffwrdd)
  • ar adegau ar wah芒n (does dim gorgyffwrdd)

Os oes angen gofal newyddenedigol ar fwy nag un plentyn ar yr un pryd, gall eich cyflogai adeiladu (鈥榗ronni鈥) ei hawl i Absenoldeb a Th芒l Gofal Newydd-enedigol Statudol am un plentyn yn unig.

Os oes angen gofal newyddenedigol ar adegau ar wah芒n, gall eich cyflogai adeiladu ei hawl i Absenoldeb a Th芒l Gofal Newyddenedigol Statudol ar gyfer pob un o鈥檙 plant, cyn belled 芒 bod pob un ohonynt yn cael o leiaf 7 diwrnod di-dor llawn o ofal newyddenedigol.

Bydd gan eich cyflogai hyd at 68 wythnos o enedigaeth y plant, neu o enedigaeth y plentyn cyntaf (os oes gan y plant ddyddiadau geni gwahanol) i ddefnyddio ei hawl.

Trefniadau mam fenthyg

Os eich cyflogai yw鈥檙 rhiant arfaethedig mewn trefniant mam fenthyg (yn agor tudalen Saesneg), ond na wnaeth wneud cais am orchymyn rhiant i ddod yn rhiant cyfreithiol cyn pen 6 mis i enedigaeth y plentyn, bydd ganddo hawl o hyd i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol os yw鈥檙 canlynol yn wir:

  • mae鈥檙 plentyn yn dechrau cael gofal newyddenedigol cyn pen 28 diwrnod ar 么l cael ei eni, ac maent wedi cael o leiaf 7 diwrnod di-dor llawn o ofal newyddenedigol
  • mae鈥檆h cyflogai eisoes wedi cronni ei hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol

Tarfiad ar fabwysiadu

Gall mabwysiadu gael ei darfu os, er enghraifft, mae鈥檙 plentyn:

  • yn mynd yn 么l i ofal awdurdod lleol
  • wedi鈥檌 fabwysiadu o dramor ac yn stopio byw gyda鈥檙 rhiant mabwysiadol

Os mae鈥檆h cyflogai yw鈥檙 rhiant mabwysiadol, bydd ganddo鈥檙 hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol os yw鈥檙 canlynol yn wir:

  • mae鈥檙 plentyn yn dechrau cael gofal newyddenedigol cyn pen 28 diwrnod ar 么l cael ei eni, ac maent yn cael o leiaf 7 diwrnod di-dor llawn o ofal newyddenedigol
  • mae鈥檙 cyflogai eisoes wedi cronni ei hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol

Mae鈥檙 plentyn yn marw

Bydd gan eich cyflogai hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol os yw鈥檙 canlynol yn wir:

  • roedd angen gofal newyddenedigol ar y plentyn cyn pen 28 diwrnod ar 么l cael ei eni, a derbyniodd 7 diwrnod llawn o ofal newyddenedigol
  • mae鈥檙 cyflogai eisoes wedi cronni ei hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol

Mae鈥檔 bosibl y bydd y cyflogai hefyd yn gymwys i gael Absenoldeb a Th芒l Statudol Rhieni mewn Profedigaeth.

Nid yw鈥檙 cyflogai鈥檔 dychwelyd i鈥檙 gwaith

Os yw鈥檆h cyflogai鈥檔 dweud wrthych nad ydynt yn dychwelyd i鈥檙 gwaith ar 么l iddo gymryd ei D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, mae鈥檔 rhaid i chi barhau i dalu ei hawl i gael T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol.

Ni allwch ofyn i鈥檙 cyflogai talu unrhyw beth yn 么l.

Mae cyflogai鈥檔 gadael cyn cymryd T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol

Ni fydd gan eich cyflogai hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, os yw鈥檙 ddau o鈥檙 canlynol yn berthnasol:

  • mae鈥檙 cyflogai鈥檔 gadael eich cyflogaeth yr wythnos cyn y cyfnod T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, neu鈥檔 gynharach
  • nid oedd eich cyflogai wedi鈥檌 gyflogi鈥檔 barhaus gennych o ddiwedd yr wythnos berthnasol

Mae cyflogai鈥檔 dychwelyd i鈥檙 gwaith ar 么l iddo wasanaethu yn y lluoedd arfog (milwr wrth gefn)

Os bydd eich cyflogai鈥檔 dychwelyd i鈥檙 gwaith cyn pen 6 mis o wasanaethu yn y lluoedd arfog, mae鈥檔 bosibl y bydd y cyflogai鈥檔 gallu cael T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol o dan , hyd yn oed os nad oedd yn gweithio i chi yn ystod y cyfnod cyflogaeth parhaus.

I gyfrifo cyfnod cyflogaeth parhaus y cyflogai, adiwch y canlynol at ei gilydd:

  • pa mor hir y gweithiodd eich cyflogai i chi cyn iddo wasanaethu
  • pa mor hir y mae鈥檆h cyflogai鈥檔 gweithio i chi ar 么l iddo wasanaethu

Peidiwch 芒 chynnwys pa mor hir y gwasanaethodd eich cyflogai yn y lluoedd arfog.

Mae cyflogai鈥檔 cael ei adfer ar 么l ei ddiswyddo

Os byddai鈥檆h cyflogai wedi bodloni鈥檙 meini prawf cymhwystra ar gyfer T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, ond y gwnaethoch ei ddiswyddo yn ystod y cyfnod cyflogaeth parhaus, mae鈥檔 rhaid i chi dalu鈥檙 hyn y mae ganddo鈥檙 hawl iddo, os byddwch yn ei adfer am un o鈥檙 rhesymau canlynol:

  • oherwydd bod tribiwnlys cyflogaeth wedi penderfynu ei fod wedi鈥檌 ddiswyddo鈥檔 annheg
  • ar 么l penderfynu ar ganlyniad gweithdrefn gwyno ffurfiol

Seibiannau mewn cyflogaeth

Os yw鈥檆h cyflogai鈥檔 gymwys, mae鈥檔 rhaid i chi dalu T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol iddo os oes ganddo gontract gwasanaeth parhaus, ac mae saib yn y cyfnod cyflogaeth parhaus am y rhesymau canlynol:

  • mae鈥檆h cyflogai鈥檔 s芒l neu wedi鈥檌 anafu 鈥 ond dim ond os yw鈥檙 cyfanswm cyfnod yn 26 wythnos neu lai
  • mae鈥檆h cyflogai ar absenoldeb mamolaeth, tadolaeth, rhiant, mabwysiadu neu brofedigaeth rhieni, ac wedi gweithio i chi cyn ac ar 么l
  • mae鈥檔 诺yl gyhoeddus
  • nid oedd gennych unrhyw waith i鈥檞 roi iddo os ydyn nhw ar gontract achlysurol neu dymor byr, neu ei fod yn weithiwr asiantaeth

Dysgwch am y gwahanol reolau hawl ar gyfer rhai mathau o gyflogaeth.

Mae鈥檙 cyflogai鈥檔 s芒l

Os yw鈥檆h cyflogai鈥檔 s芒l am fwy na 7 diwrnod, yn ystod y cyfnod T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, mae鈥檔 rhaid i chi wirio a ddylen nhw gael T芒l Salwch Statudol yn hytrach na Th芒l Gofal Newyddenedigol Statudol.

Os yw鈥檆h cyflogai鈥檔 cael T芒l Salwch Statudol, mae鈥檔 rhaid i chi roi gwybod i鈥檆h cyflogai nad yw鈥檔 gymwys i gael T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol.

Pan fydd cyfnod T芒l Salwch Statudol y cyflogai鈥檔 dod i ben, gallwch ddechrau talu T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol iddo eto.

Bydd eich cyflogai鈥檔 colli ei hawl i D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol am y cyfnod y mae鈥檔 cael T芒l Salwch Statudol; ni fydd yn gallu ei gario drosodd.

Mae cyflogai鈥檔 mynd dramor

Os yw鈥檆h cyflogai eisoes wedi bodloni鈥檙 meini prawf cymhwystra ar gyfer T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, a鈥檌 fod yn gadael Prydain Fawr (Cymru, Lloegr a鈥檙 Alban) yn ystod y cyfnod T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol, mae鈥檔 rhaid i chi barhau i dalu unrhyw D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol sy鈥檔 weddill.

Mae鈥檙 cyflogai鈥檔 gweithio i gyflogwr arall

Dylai鈥檆h cyflogai rhoi gwybod i chi os yw鈥檔 gweithio i gyflogwr arall.

Mae鈥檔 rhaid i chi wirio a oedd eich cyflogai wedi鈥檌 gyflogi gan y cyflogwr arall:

  • yn ystod wythnos lle mae鈥檔 hawlio T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol
  • cyn neu ar 么l yr wythnos berthnasol

Os yw鈥檆h cyflogwr yn gweithio i gyflogwr arall cyn yr wythnos berthnasol, ac nad yw鈥檔 agored i dalu Gofal Newyddenedigol Statudol iddo, mae鈥檔 rhaid i chi barhau i dalu unrhyw D芒l Gofal Newyddenedigol Statudol sy鈥檔 weddill i鈥檆h cyflogai.

Os yw鈥檆h cyflogwr yn gweithio i gyflogwr arall ar 么l yr wythnos berthnasol, rhoi鈥檙 gorau i dalu T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol i鈥檆h cyflogai; Mae鈥檆h rhwymedigaeth i dalu yn dod i ben o ddechrau鈥檙 wythnos y maent yn gweithio i鈥檙 cyflogwr arall.

Mae鈥檔 rhaid i chi roi gwybod i鈥檆h cyflogai nad yw鈥檔 gymwys i gael T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol.

Mae cyflogai鈥檔 marw

Os yw鈥檆h cyflogai鈥檔 marw yn ystod y cyfnod Gofal Newyddenedigol Statudol, dylech dalu T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol am yr wythnos y mae鈥檔 marw, ond nid am unrhyw wythnos ar 么l hynny.

Gweithredu diwydiannol

Nid yw gweithredu diwydiannol yn torri鈥檙 cyfnod cyflogaeth parhaus, ond os yw鈥檆h cyflogai ar streic oherwydd gweithredu diwydiannol, nid yw鈥檙 wythnosau neu鈥檙 wythnosau rhannol yr oeddent i fod i weithio i chi, ond nad oeddent yn eu cyfrif tuag at y cyfnod cyflogaeth 26 wythnos hyd at ddiwedd yr wythnos berthnasol.

Mae鈥檙 cyflogai wedi鈥檌 arestio neu yn y carchar

Mae鈥檔 rhaid i鈥檆h cyflogai rhoi gwybod i chi os yw鈥檔 cael ei harestio (yn y ddalfa) neu yn y carchar.

Peidiwch 芒 thalu T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol am unrhyw adeg y mae鈥檆h cyflogai鈥檔 cael ei arestio neu yn y carchar.

Mae鈥檔 rhaid i chi roi gwybod i鈥檆h cyflogai nad yw鈥檔 gymwys i gael T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol.

Mae鈥檔 rhaid i chi dalu T芒l Gofal Newyddenedigol Statudol i鈥檆h cyflogai os yw鈥檙 canlynol yn wir:

  • mae鈥檆h cyflogai鈥檔 helpu鈥檙 heddlu yn wirfoddol gyda鈥檜 hymchwiliadau
  • mae鈥檆h cyflogai鈥檔 cael ei ryddhau o鈥檙 ddalfa heb gael ei gyhuddo
  • mae鈥檆h cyflogai allan ar fechn茂aeth, a heb gael ei gyhuddo
  • mae dedfryd carchar eich cyflogai wedi鈥檌 hatal
  • mae鈥檆h cyflogai鈥檔 cael ei ganfod yn ddieuog o drosedd a鈥檌 ryddhau
  • mae鈥檆h cyflogai鈥檔 cael ei gael yn euog o drosedd, ond nid yw鈥檔 cael dedfryd o garchar (nid yw鈥檔 mynd i鈥檙 carchar)

Updates to this page

Cyhoeddwyd ar 6 Ebrill 2025
Diweddarwyd ddiwethaf ar 15 Mai 2025 show all updates
  1. Added translation.

  2. First published.

Argraffu'r dudalen hon